Επιληπτικές κρίσεις στον ύπνο

Η εκδήλωση επιληπτικών κρίσεων κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι συχνό φαινόμενο

Τα τελευταία μάλιστα χρόνια με τις 24ωρες ΗΕΓραφικές καταγραφές, έχει αποδειχθεί ότι ορισμένες παροξυντικές κινητικές διαταραχές του ύπνου, που παλαιότερα θεωρούνταν ψυχογενείς ή εξωπυραμιδικής αιτιολογίας, είναι επιληπτικές κρίσεις που έχουν ως εστία τον μετωπιαίο λοβό. Υπάρχουν όμως και πρωτοπαθείς διαταραχές του ύπνου που εκδηλώνονται με κινητικά ή ψυχικά φαινόμενα με εκδήλωση επιληπτικών κρίσεων και συχνά δημιουργούν διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα.
Οι συχνότερες διαταραχές που παρατηρούνται συχνά στα παιδιά είναι οι παραϋπνίες και είναι: νυχτερινοί τρόμοι (paνοr nocturnus), υπνοβασία, παραμιλητό, τρίξιμο των δοντιών.
Συμβαίνουν, συνήθως, κατά το τέταρτο στάδιο του NREM ύπνου και κατά το πρώτο ήμισυ της νύχτας. Τα παιδιά δεν θυμούνται τα επεισόδια αυτά, υπάρχει οικογενειακό ιστορικό τέτοιων επεισοδίων και το ΗΕΓ έχει την εικόνα του τέταρτου σταδίου του NREM ύπνου, δηλαδή υψηλού δυναμικού κύματα δέλτα. Επίσης, ρυθμικές κινήσεις της κεφαλής και σπάνια του σώματος είναι συνήθη σε παιδιά κάτω των πέντε ετών και συμβαίνουν κυρίως κατά το πρώτο στάδιο του NREM ύπνου. H νυχτερινή ενούρηοη είναι δυνατόν να εκδηλωθεί σε οποιοδήποτε στάδιο του ύπνoυ.
Οι παραπάνω διαταραχές στα παιδιά θεωρούνται καλοήθεις και σπάνια απαιτούν ειδική αντιμετώπιση. Στις περιπτώσεις που η κλινική εικόνα δεν είναι σαφής και υπάρχει η υποψία κριτικής επιληπτικής διαταραχής, οι πολυγραφικές νυχτερινές καταγραφές συμβάλλουν σημαντικά στη διαφοροδιάγνωσή τους.
Στους ενήλικες το διαγνωστικό τοπίο των παραϋπνιών δεν είναι τόσο ξεκάθαρο, ιδίως όταν αυτές εμφανίζονται για πρώτη φορά κατά την ενήλικη ζωή. Νυχτερινοί τρόμοι και επεισόδια πανικού, που εμφανίζονται κατά το τέταρτο στάδιο του NREM ύπνου και συνήθως, κατά τον πρώτο υπνικό κύκλο, είναι συχνοί σε άτομα με συναισθηματικές διαταραχές και σε οριακά ψυχωσικά άτομα. Νυχτερινές περιπλανήσεις που αρχίζουν συνήθως κατά το τέταρτο στάδιο του NREM ύπνου και κατά το πρώτο ή δεύτερο υπνικό κύκλο και που μπορεί να εμφανίζονται ως υπνικό ονειρικό συμβάν, επίσης, δεν προκαλούν διαγνωστικό πρόβλημα. 'Ομως, υπάρχει μια τρίτη υποομάδα ατόμων με νυχτερινές περιπλανήσεις που παρουσιάζονται, συνήθως, προς το τέλος της νύχτας με αιφνίδια αφύπνιση και βίαιη κατά κανόνα συμπεριφορά και χωρίς καθόλου ανάμνηση του γεγονότος. Στους ασθενείς αυτούς έχουν βρεθεί στο ΗΕΓ επιληπτικού τύπου διαταραχές και οι ασθενείς απαντούν θετικά στη χορήγηση καρβαμαζεπίνης. Ορισμένες μορφές επιληψίας του μετωπιαίου λοβού έχουν συνδεθεί με τις διαταραχές αυτές. 
Αλλά και σε ηλικιωμένα άτομα έχει περιγραφεί μια διαταραχή του ύπνου που εμφανίζεται κατά τη REM φάση και χαρακτηρίζεται από βίαιη συμπεριφορά με διατήρηση του μυϊκού τόνου. Στα άτομα αυτά έχουν βρεθεί βλάβες στη γέφυρα. Η παραπάνω διαταραχή, η οποία εμφανίζεται και σε υγιή ηλικιωμένα άτομα, συνυπάρχει συχνά με ατροφία πολλαπλών συστημάτων και νόσο Parkinson.
Μυοκλονίες κατά την έναρξη του ύπνου και νυχτερινός περιοδικός μυόκλονος είναι, επίσης, καλοήθεις διαταραχές του ύπνου, που σπάνια είναι δυνατόν να δημιουργήσουν διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα.
Επίσης, υπναγωγικές ψευδαισθήσεις κατά την έναρξη του ύπνου, υπνική παράλυση κατά την αφύπνιση, φαινόμενα καταπληξίας με απώλεια του τόνου κατά τη διάρκεια της ημέρας μετά από έντονα συγκινησιακά ερεθίσματα, αλλά και επεισόδια μικρής διάρκειας ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας, που αποτελούν χαρακτηριστικά της ναρκοληψίας, είναι ενδεχόμενο εσφαλμένα να εκτιμηθούν ως επιληπτικές κρίσεις ατονικές ή σύνθετες εστιακές.
Νυχτερινές κραυγές και ουρλιαχτά, σύγχυση και υπνοβασία σε ενήλικες είναι δυνατόν να οφείλονται σε αποφρακτικές άπνοιες του ύπνου και να δημιουργούν την εντύπωση εστιακών σύνθετων κρίσεων. Αξίζει όμως να αναφερθεί ότι συνύπαρξη των δύο αυτών καταστάσεων είναι δυνατόν να συμβεί και τότε η αντιμετώπιση των απνοιών συμβάλλει στον καλλίτερο έλεγχο των κρίσεων. Τα επεισόδια υπνηλίας και ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας που συνοδεύουν τις άπνοιες του ύπνου είναι συχνά και σε επαναλαμβανόμενες νυχτερινές επιληπτικές κρίσεις που διαταράσσουν την αρχιτεκτονική του ύπνου.
Τέλος, ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο Snadiger (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κατά τον ύπνο) είναι δυνατόν να εμφανίζουν κορμικές στάσεις κατά τον ύπνο που να μιμούνται στάσεις επιληπτικών κρίσεων,
Βιβλιογραφία

1. Autret A., de Toffol B., Corcia PH., Hommet C., Prunier-Levilion C., Lucas B., Sleep and epilepsy. Sleep Medicine Reviews, 1999; 3,3: 201-217.
2. Stores G., Confusions concerning sleep disorders and the epilepsies in children and adolescents, Br. J. Psychiatry, 1991; 158: 1-7.
3. Mahowald MW., Schenck CH., NREM sleep parasomnias. Neurol Clin, 1996; 14:675-696.
4. Schenk CH., Mahowald MW., REM sleep parasomnias. Neurol. Clin., 1996; 14:697-720.
5. Malow BA.,.Sleep and epilepsy. Neurol. Clin, 1996; 14:765-789.
6. Plazzi G., Corsini R., Provini F., Pierangeli G., Martinelli P., Montagna P. et al., REM sleep behaviour disorders in multiple system atrophy. Neurology, 1997; 48: 1094-1097.
7. Aldrich SM., Sleep Medicine, New-York, Oxford University Press, 1999; pp 350-374.
8. Wright J., Johns R., Watt L, Melville A., Sheldon T., Health effects of obstructive sleep apnea and the effectiveness of continuous positive airways pressure: a systematic review of the research evidence. BMJ, 1997; 314: 851-860.
9. Betts T., Non-epileptic seizures (pseudoseizures), in: Duncan J.S., Smalls J.E (eds), Epilepsy 1997, From science to patient. Lecture Notes, St Anne's College, Oxford. 1997;pp 191-206.
10. Roberts R., Differential; diagnosis of sleep disorders, non-epileptic attacks and epileptic seizures. Curr Opin Neurol, 1998; 11: 135-139.