Αρχική

Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 2013

Τεχνική για την καλή κυκλοφορία του αίματος


Τεχνική ρεφλεξολογίας για βελτίωση του κυκλοφορικού συστήματος
Το μασάζ στα πόδια χαλαρώνει όλο το σώμα
Κάποιες ασκήσεις reflex μπορείτε να τις κάνετε και μόνοι σας ...
-Απλώστε μια μεγάλη πετσέτα σε μια επίπεδη και άνετη επιφάνεια, όπως στο κρεβάτι ή στο στρώμα γυμναστικής.
-Καθίστε με τα πόδια σας τεντωμένα μπροστά
-Βάλτε περίπου 1 κουταλιά της σούπας έλαιο για μασάζ στα χέρια σας και τρίψτε τα μεταξύ τους.
-Κάντε κυκλικές κινήσεις σε όλα τα δάχτυλα, από μισό λεπτό στο καθένα. Επειδή τα δάκτυλα στοχεύουν σε αντανακλαστικές περιοχές του κρανίου και τα σημεία αυτά ενεργοποιούν όλο το πόδι, μπορούμε να έχουμε ταυτόχρονα καλύτερη ροή αίματος και ζωτικής ενέργειας.
-Κάντε κυκλικές πιέσεις ανάμεσα στους τένοντες, κάτω από τα δάχτυλα, για μισό λεπτό σε κάθε περιοχή. Με τις πιέσεις αυτές πετυχαίνετε βελτίωση της λειτουργίας του κυκλοφορικού και της καρδιάς, καθώς και ψυχική και σωματική αποφόρτιση.

To facebook κάνει καλό στους ηλικιωμένους


Το facebook βελτιώνει τις νοητικές λειτουργίες στους ηλικιωμένους
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα ανακάλυψαν πως τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών που έμαθαν να χρησιμοποιούν την πιο δημοφιλή σελίδα κοινωνικής δικτύωσης παρουσίασαν βελτίωση κατά 25% στα τεστ νοητικών λειτουργιών,ενώ όσοι δεν είχαν κοινωνικές επαφές στο διαδίκτυο, δεν φάνηκε να ωφελούνται νοητικά.
Στη μελέτη τους συμμετείχαν 14 εθελοντές ηλικίας 68 έως 91 ετών, οι οποίοι δεν ασχολούνταν με το Facebook πριν δηλώσουν συμμετοχή στη μελέτη. Οι ερευνητές τους δίδαξαν πώς να ανοίξουν μία σελίδα και πως να κάνουν «φίλους», ενώ τους ζήτησαν να ποστάρουν στο FB τουλάχιστον μία φορά την ημέρα. Επιπλέον, τους ζήτησαν να γίνουν «φίλοι» και αναμεταξύ τους. Σε άλλη ομάδα εθελοντών δίδαξαν πώς να χρησιμοποιούν το online ημερολόγιο Penzu.com, στο οποίο οι εγγραφές είναι ιδιωτικές και ουδείς μπορεί να τις δει ή να τις σχολιάσει. Πριν διδαχθούν οι εθελοντές τη χρήση του FB ή του Penzu, οι ερευνητές τους υπέβαλλαν σε μια σειρά τεστ, για να αξιολογήσουν το επίπεδα της μοναξιάς και της κοινωνικής στήριξης που είχαν, καθώς και τις νοητικές ικανότητές τους. Στον ίδιο έλεγχο τους υπέβαλλαν και κατά το τέλος της μελέτης, οκτώ εβδομάδες αργότερα.
Στον επανέλεγχο, οι εθελοντές που είχαν μπει στον κόσμο του FB απέδωσαν κατά 25% καλύτερα στα τεστ αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών τους. Οι εθελοντές της άλλης ομάδες δεν παρουσίασαν κάποια αξιοσημείωτη αλλαγή.
Η μεγάλη διαφορά με το Facebook είναι ότι κάθε φορά που ποστάρει κάποιος κάτι, του απαντούν αρκετοί άλλοι άνθρωποι, οι οποίοι με τη σειρά τους ποστάρουν κάτι καινούργιο, συνεπώς ο χρήστης προσλαμβάνει διαρκώς νέες πληροφορίες. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως τις βλέπει, εστιάζει σε αυτές, “διαγράφει” από το μυαλό του τις παλιές, και συχνά έχει το νου του για να ξαναμπεί αργότερα να ελέγξει ποιος και τι έχει σχολιάσει ή έχει ανεβάσει – συνεπώς κρατάει διαρκώς το μυαλό του σε εγρήγορση, παρακολουθώντας ό,τι τον ενδιαφέρει.
Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Διεθνούς Νευροψυχολογικής Εταιρείας (INS) και τονίστηκε από τους ερευνητές ότι το Facebook θα μπορούσε, επίσης, να αποτελέσει εναλλακτική λύση για να παίζουν οι ηλικιωμένοι online παιχνίδια με στόχο να τονώσουν την νοητική οξύτητά τους.
Ένα θέμα είναι η ασφάλεια στο διαδίκτυο. Και οι ερευνητές συνιστούν σε όποιον θέλει να εισάγει τους γονείς ή τους παππούδες και τις γιαγιάδες του στον κόσμο του FB, να φροντίσει να τους διδάξει τα θέματα ασφαλείας και να ασχολείται συστηματικά μαζί τους, ώστε να διατηρηθεί το προφίλ τους και οι ίδιοι ασφαλείς.
Πηγή
τα νέα

Η γέφυρα χτίζει το κορμί


Μια παλιά, κλασική κι αγαπημένη άσκηση. 
Η γέφυρα είναι μια άσκηση που «χτίζει» κορμιά χρόνια τώρα.
Πώς γίνεται;
Πολύ απλά, ξαπλώνετε ανάσκελα, στηρίζετε γερά τα πόδια σας σε ευθυγράμμιση με τους ώμους και ανασηκώνετε τους γλουτούς με την μέση σταθερή σε τέλεια ευθεία, σφίγγοντάς τους ταυτόχρονα μαζί με τα πόδια. Προσοχή μόνο, να μοιράζετε το βάρος σας το ίδιο σε όλο το σώμα και να μην ρίχνετε όλη την ένταση στους ώμους.
Πρόκειται για μία εξαιρετική άσκηση γράμμωσης, η οποία εκτός των άλλων βοηθά στο να ξαναβρούμε την σωστή στάση του σώματός μας, μετά από μια μέρα γεμάτη καμπούριασμα μπροστά στον υπολογιστή.
Δεν είναι τυχαίο πως την χρησιμοποιούν συνέχεια στην yoga, το pilates και σε οργανωμένα προγράμματα γυμναστικής.
Πηγή
queen.gr

Γερμανικός Ποιμενικός


Ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου
Μορφολογική Περιγραφή του Γερμανικού Ποιμενικού
Προέλευση: Γερμανία
Αρχικός προορισμός: Ποιμενικός και σκύλος καθηκόντων προστασίας και αμύνης
Μέγεθος: Μεγάλο
Χαρακτήρας: Ισορροπημένος, με γερά νεύρα, με αυτοπεποίθηση, καλός εκ φύσεως, προσεκτικός, εύκολα εκπαιδεύσιμος, με κουράγιο, αγωνιστικότητα, σκληρότητα, κατάλληλος ως συνοδός, φύλακας, υπηρεσιακός.
Πιθανές γενετικές παθήσεις: Δυσπλασία ισχίου, έλλειψη ενζύμου MDR1, αιμοφιλία, ασθένεια Von Willebrand, PRA (εκφυλιστική ασθένεια  ματιών που προκαλεί τύφλωση).
Γενική εμφάνιση: Σκύλος μεσαίου μεγέθους, λίγο μακρύς (110%-117% του ύψους στο ακρώμιο), δυνατός, με καλό μυϊκό σύστημα, στεγνό κόκκαλο και σταθερή κατασκευή.
Κεφάλι: Σε σχήμα σφήνας, χωρίς να είναι πολύ μακρύ, σχετικά φαρδύ ανάμεσα στα αυτιά. Ρύγχος επίπεδο, δεν πρέπει να είναι κυρτό ή να έχει κοίλωμα. Σιαγόνες δυνατές.
Μάτια: Μέτριου μεγέθους, αμυγδαλωτά, τοποθετημένα λίγο λοξά, δεν πρέπει να προεξέχουν και να είναι όσο πιο σκούρα γίνεται.
Αυτιά: Όρθια, μυτερά και μέτρια σε μέγεθος.
Στόμα: Με κανονικό και πλήρες κλείσιμο-ψαλίδι, δόντια δυνατά και υγιή, πλήρης οδοντοφυΐα.
Λαιμός: Δυνατός, μυώδης, χωρίς χαλαρότητα στο δέρμα και σε κλίση 450 ως προς την οριζόντιο.
Κορμός: Ράχη σχετικά μακριά, σταθερή, δυνατή και μυώδης, επίπεδη, από το ψηλό ακρώμιο μέχρι τη λεκάνη. Το να είναι κυρτή η πλάτη αποτελεί σοβαρό ελάττωμα. Γλουτοί ελαφρώς επικλινείς (περίπου 230 ως προς τη νοητή οριζόντια γραμμή). Στήθος με μέτριο φάρδος και βάθος, καταλαμβάνει το 45-48% του ύψους του σκύλου στο ακρώμιο. Πλευρά ούτε πεπλατυσμένα ούτε σε σχήμα βαρελιού.
Μπροστινά σκέλη: Ίσια και από εμπρός τελείως παράλληλα μεταξύ τους. Ωμοπλάτη και βραχίονας ισομήκη, μυώδη, εφαρμόζουν σφιχτά στον κορμό.
Πίσω σκέλη: Τοποθετημένα ελαφρώς προς τα πίσω, παράλληλα μεταξύ τους (εκ των όπισθεν). Μηρός και κνήμη περίπου ισομήκη, σχηματίζουν γωνία περίπου 1200. Μηροί δυνατοί και μυώδεις.
Ουρά: Φτάνει τουλάχιστον στην άρθρωση του ταρσού, αλλά όχι κάτω από το μέσο του μεταταρσίου, με ελαφρώς μακρύτερο τρίχωμα στην κάτω πλευρά, κρατιέται κρεμασμένη σε απαλή καμπύλη. Όταν ο σκύλος βρίσκεται σε έξαψη ή σε κίνηση, η ουρά είναι υψωμένη και φέρεται υψηλότερα, αλλά όχι πάνω από την οριζόντια γραμμή.
Τρίχωμα: Διπλός μανδύας τριχώματος. Εξωτερικό τρίχωμα πολύ πυκνό, ίσιο και τραχύ. Στο κεφάλι το εσωτερικό των αυτιών, το πρόσθιο μέρος των σκελών και στα πόδια και στις φάλαγγες των δαχτύλων το τρίχωμα είναι κοντό. Στο λαιμό ελαφρώς μακρύτερο και πυκνότερο. Στο πίσω μέρος των σκελών μακρύτερο, εκτεινόμενο στα μετακάρπια και μετατάρσια. Στο πίσω μέρος των μηρών σχηματίζει μέτριας ποσότητας μπατζάκια.
Χρώμα: Μαύρο με κοκκινωπά-καφέ, καστανά, κίτρινα έως ανοιχτά γκρίζα σημάδια. Μονόχρωμο μαύρο ή μονόχρωμο γκρίζο. Τα γκρίζα άτομα με αποχρώσεις εμφανίζουν μαύρη σέλα και μάσκα. Η μύτη πρέπει να είναι μαύρη σε όλα τα χρώματα. Το εσωτερικό τρίχωμα παρουσιάζει ανοιχτόχρωμο γκριζωπό τόνο. Το λευκό χρώμα δεν είναι δεκτό.
Βιβλιογραφία
σκύλος & γάτα, Απρίλιος-Μάιος 2012

Γενόσημα φάρμακα


Η χρήση των γενοσήμων φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ξεπερνά το 50%.
Γενόσημο είναι ένα φάρμακο που έχει αναπτυχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι το ίδιο με το πρωτότυπο, δηλαδή το προϊόν αναφοράς. Το γενόσημο φάρμακο περιέχει την ίδια δραστική ουσία και στην ίδια ποσότητα.
Η δραστική ουσία ενός φαρμάκου είναι αυτή που του προσδίδει την αποτελεσματικότητα στη θεραπεία.
Τα γενόσημα φάρμακα για να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα ελέγχονται από τον  Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκβν (ΕΜΑ) και τον Εθνικό οργανισμό φαρμάκων (ΕΟΦ).
Συστηματικά πριν αλλά και μετά την κυκλοφορία των γενοσήμων γίνονται εργαστηριακοί έλεγχοι κι επιθεωρήσεις, τακτικές και έκτακτες, από τον Εοφ.
Η αύξηση χρήσης των γενοσήμων αποτελεί σημερινή πολιτική της Υγείας για να μειωθεί η φαρμακευτική δαπάνη.
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν περίπου 3.000 γενόσημα φάρμακα και στόχος είναι η χρήση των γενοσήμων στη Χώρα μας να φθάσει το 30%.
Όσον αφορά την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα ο ΕΟΦ έχει διαβεβαιώσει ότι γίνονται όλοι οι απαραίτητοι έλεγχοι που ισχύουν και για τα πρωτότυπα φάρμακα, τόσο με τις μελέτες βιοϊσοδυναμίας, όσο και με εργαστηριακούς ελέγχους των φαρμάκων και τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις, τόσο στα εργοστάσια παραγωγής τους όσο και στα σημεία διακίνησής τους.

Ο λόγος που ο κόσμος είναι ένα χάος


Ο κόσμος είναι ένα χάος. Γιατί;
Οι άνθρωποι γεννήθηκαν για να αγαπιούνται.
Τα πράγματα δημιουργήθηκαν για να χρησιμοποιούνται.
Ο λόγος που ο κόσμος είναι ένα χάος, είναι επειδή τα πράγματα αγαπιούνται και οι άνθρωποι χρησιμοποιούνται.

Η τρομακτική πλευρά της γενικής αναισθησίας


Ακούγεται σαν ιστορία βγαλμένη από θρίλερ ή εφιάλτη.
Σύμφωνα με επιστημονικές εκτιμήσεις, περίπου 1 έως 2 στους 1.000 ανθρώπους παγκοσμίως, οι οποίοι κάνουν γενική αναισθησία για χειρουργική επέμβαση, κάποια στιγμή, εν μέσω της εγχείρισης, επανακτούν τη συνείδησή τους.
Μερικοί ανακαλούν απλώς εικόνες ή ήχους, όμως ορισμένοι, ευτυχώς όχι πολλοί, διηγούνται -μετά την επέμβαση- στους γιατρούς τους ιστορίες πόνου και τρόμου σε φάση πλήρους ακινησίας.
Μια νέα μελέτη φέρνει ξανά στο προσκήνιο το επίμαχο -και επιστημονικά πολυσυζητημένο- θέμα του πώς ακριβώς δουλεύει η γενική αναισθησία στον εγκέφαλο και κατά πόσο όντως όλοι οι ασθενείς μένουν χωρίς συνείδηση.Στην όλη διαδικασία παραμένουν ακόμα ερωτήματα και σκοτεινά σημεία, που οι αναισθησιολόγοι δεν είναι σε θέση να απαντήσουν.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναισθησιολόγο Πάτρικ Πάρντον του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης και της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, καθώς και τον καθηγητή Έμερι Μπράουν του πανεπιστημίου ΜΙΤ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), σύμφωνα με το "Science" και το "New Scientist", προσάρτησαν μια συσκευή ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος με 64 ηλεκτρόδια στο κεφάλι δέκα ενηλίκων εθελοντών, προκειμένου να καταγράψουν τις αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα, καθώς άρχιζε να ενεργεί η γενική αναισθησία. Οι εθελοντές καλούνταν να πιέζουν ένα πλήκτρο, όταν ένιωθαν ότι έχαναν τη συνείδησή τους ή την ξανάβρισκαν.
Οι ερευνητές, μ' αυτό τον τρόπο, πιστεύουν ότι ανακάλυψαν ένα αξιόπιστο πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι (κάτι σαν «νευρωνική υπογραφή»), που καταγράφεται στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και δείχνει ότι επανέρχεται η συνείδηση του ναρκωμένου ασθενούς.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα όταν άρχισε να εφαρμόζεται η γενική αναισθησία και μέχρι σήμερα, οι γιατροί χρησιμοποιούν έμμεσους δείκτες για να παρακολουθούν κατά πόσο ο ασθενής στο χειρουργικό κρεβάτι έχει ή όχι τη συνείδησή του, όπως τις μεταβολές στο ρυθμό της καρδιάς, στην πίεση του αίματος και στον μυϊκό τόνο, όμως πιο αξιόπιστοι και άμεσοι δείκτες δεν υπάρχουν προς το παρόν.
Είναι ελαφρώς τρομακτικό ότι εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν αναισθησία κάθε χρόνο και ο αναισθησιολόγος δεν είναι σε θέση να γνωρίζει με βεβαιότητα ότι ο ασθενής δεν έχει συνείδηση.
Οι μηχανισμοί με βάση τους οποίους λειτουργεί η γενική αναισθησία, παραμένουν ένα μυστήριο και η νέα μελέτη ενισχύει την εντύπωση ότι η γενική αναισθησία επηρεάζει τη νεπικοινωνία και τον συγχρονισμό μεταξύ των διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου.
Πρόσθεσε, όμως, ότι θα πάρει χρόνο, έως ότου εφαρμοστεί ως πρακτική ρουτίνας στα χειρουργεία των νοσοκομείων η καταγραφή με ειδικό εγκεφαλογράφημα (κι όχι αυτό που γίνεται σήμερα) της κατάστασης συνείδησης κάθε ασθενούς, καθώς εξελίσσεται η επέμβαση.
Βιβλιογραφία
Patrick L. Purdon , Eric T. Pierce, Eran A. Mukamel, Michael J. Prerau, John L. Walsh, Kin Foon K. Wong, Andres F. Salazar-Gomez, Priscilla G. Harrell, Aaron L. Sampson, Aylin Cimenser, ShiNung Ching,  Nancy J. Kopell,  Casie Tavares-Stoeckel, Kathleen Habeeb, Rebecca Merhar, Emery N. Brown,  Electroencephalogram signatures of loss and recovery of consciousness from propofol, PNAS 2013 110 (12) 4431-4432;

Η διατροφική αξία του τυριού




Το τυρί είναι θρεπτική τροφή.
Το τυρί παρασκευάζεται από το γάλα, με βιοχημικές ζυμώσεις που προκαλούνται από ζυμομύκητες και βακτήρια.
Το γάλα που χρησιμοποιείται για την παραγωγή τυριού είναι είτε αγελαδινό είτε πρόβειο είτε κατσικίσιο, συνήθως.
Τα τυριά, ανάλογα με τον βαθμό ωρίμανσής τους ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες: τα μαλακά, τα ημίσκληρα και τα σκληρά.
Διατροφική αξία τυριού
  • Πρωτεΐνες: Το τυρί περιέχει πλήθος βιταμινών απαραίτητων για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού, αλλά και πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας αντίστοιχες με εκείνες του κρέατος. Η αναλογία του σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας εξαρτάται από την ποσότητα της ξηρής ύλης που περιέχει. Οι πρωτεΐνες του βοηθούν στην επιδιόρθωση των κατεστραμμένων ιστών του σώματος και στην ανάπτυξη αντισωμάτων για την καταπολέμηση των λοιμώξεων.
  • Ασβέστιο: Το τυρί είναι μια πολύ καλή πηγή ασβεστίου που είναι απαραίτητο για την διατήρηση της οστικής μάζας. Σε γυναίκες με υψηλές ανάγκες ασβεστίου, όπως σε έγκυες και εμμηνοπαυσιακές, το τυρί, όπως και το γάλα είναι εξαιρετικές πηγές ασβεστίου.
  • Λιπίδια: Το λίπος είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την υφή, τη γεύση και τον χαρακτήρα ενός τυριού και βοηθά στην διατήρησή του. Η περιεκτικότητα σε λίπος διαφέρει ανάλογα με το είδος του.
Το πλήρες τυρί περιέχει 30-35% λίπος από τα οποία μεγάλο ποσοστό είναι κορεσμένα λίπη που είναι επιβλαβή για την υγεία. Γι’ αυτό προτιμούνται τα τυριά αλλά και τα άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν χαμηλά λιπαρά.
Παρόλα αυτά πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτά τα λίπη είναι απαραίτητα, αφού χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας και για την απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών (A, D, E,K), που είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού, αναπαραγωγικού, ανοσοποιητικού και νευρικού συστήματος.
Καταναλώνοντας τυριά με χαμηλά λιπαρά, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και χαμηλών θερμίδων. Το μόνο τυρί που χρησιμοποιείται σε δίαιτα άφοβα είναι το τυρί τύπου κότατζ (cottage). Τα υπόλοιπα τυριά πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο.
Όποιος έχει σιδηροπενική αναιμία δεν πρέπει να τρώει κρέας ή άλλες πηγές σιδήρου μαζί με τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο, γιατί επηρεάζεται αρνητικά η απορρόφηση σιδήρου. Άρα γαλακτοκομικά προϊόντα με κρέας, πουλερικά και άλλες πηγές σιδήρου είναι αταίριαστος συνδυασμός.
Ένα κομμάτι τυρί  30 γρ. έχει τα ίδια θρεπτικά συστατικά με ένα ποτήρι γάλα. Τα πλεονεκτήματα του τυριού είναι ότι έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και μικρότερες ποσότητες λακτόζης και είναι κατάλληλο για όσους έχουν έλλειψη λακτάσης, που οδηγεί σε δυσπεψία και φούσκωμα μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών που περιέχουν λακτόζη. Τα μαλακά τυριά ιδίως έχουν 50% λιγότερη λακτόζη.

Υπάρχουν κίνδυνοι από την Ακτινοθεραπεία;




Η Ακτινοθεραπεία είναι η χρήση ιοντίζουσας ακτινοβολίας από τους ακτινοθεραπευτές
Γράφει η 
Δρ Σαββούλα Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD
Η ακτινοθεραπεία έχει ως σκοπό την ίαση ή ανακούφιση διαφόρων νεοπλασματικών νοσημάτων.  
Υπάρχουν σαφώς κίνδυνοι που αφορούν το όργανο το οποίο ακτινοβολήθηκε, καθώς και τους περιβάλλοντες υγιείς ιστούς που αναπόφευκτα βρίσκεται ένα τμήμα τους στο πεδίο ακτινοθεραπείας.
Για να μειωθεί η πιθανότητα παρενεργειών στο μέλλον, στην καθ' ημέρα πράξη οι ακτινοθεραπευτές δεν ξεπερνούν, τα όρια ανοχής των οργάνων (Dose Constraints - RTOG/EORTC). Πρακτικά δεν χορηγούν σε ολόκληρο το όργανο ή σε ποσοστό αυτού πέραν καθορισμένων τιμών δόσης σε Gy. Η προστασία των ασθενών από τις ανεπιθύμητες επιπτώσεις της ακτινοθεραπείας είναι μέλημα των ειδικών ιατρών, όσο και η επίτευξη ικανοποιητικού θεραπευτικού αποτελέσματος.

Η Ακτινοθεραπεία είναι η χρήση ιοντίζουσας ακτινοβολίας από τους ακτινοθεραπευτές με σκοπό την ίαση ή ανακούφιση διαφόρων νεοπλασματικών νοσημάτων.
Γίνεται σε περιπτώσεις:
α) κυρίως κακοήθους όγκου
β) καλοήθων παθήσεων (π.χ. νευραλγία τριδύμου, εξώφθαλμος θυρεοειδούς, έκτοπη οστεοποίηση, χηλοειδές)
Παράγεται μέσω:
α) ραδιενεργών πηγών, από τη μεταστοιχείωση ραδιενεργών ατόμων
β) γραμμικών επιταχυντών, από την πρόσκρουση ηλεκτρονίων σε συγκεκριμένα υλικά.
Η διάρκεια ζωής των μηχανημάτων ακτινοθεραπείας είναι περίπου 10 χρόνια.

Είδη ακτινοθεραπείας:
α) Εξωτερική ακτινοθεραπεία
•        Συμβατική (2DXRT): Χρησιμοποιείται σε πολύ λίγα κέντρα πια, κυρίως παρηγορικά.
•        Στερεοτακτική: Χωρίζεται σε: (i) Aκτινοχειρουργική (SRS: Stereotactic radiosurgery) γίνεται σε μία συνεδρία. (ii) Ακτινοθεραπεία (SBRT: Stereotactic body radiation therapy) σε περισσότερες από μία συνεδρίες
•        Σύμμορφη τρισδιάστατη (3DCRT- 3D conformal radiation therapy): Η κάθε δέσμη προσαρμόζεται στο σχήμα του όγκου στόχου μέσω BEV, MLC και του μεγαλύτερου αριθμού δεσμών. Αυτό επιτρέπει χορήγηση μεγαλύτερης δόσης στον όγκο και μικρότερης στους γύρω φυσιολογικούς ιστούς. Χρησιμοποιείται σε όλους τους όγκους.
•        Διαμορφούμενης έντασης (IMRT): Αποτελεί την εξέλιξη της 3DCRT. Ρυθμίζοντας την ένταση της δέσμης, επιτρέπει καλύτερη κάλυψη του όγκου και μικρότερη δόση στους γύρω ιστούς. Χρησιμοποιείται σε όλους τους όγκους και ιδιαίτερα στην κεφαλή και τράχηλο, προστάτη.
•        Απεικονιστικά καθοδηγούμενη (IGRT):  Γίνεται real-time απεικόνιση και ενδεχομένως διόρθωση του πεδίου θεραπείας. Έχει πολλές εφαρμογές.
•        Θεραπεία με φορτισμένα σωματίδια (πρωτόνια ή ιόντα άνθρακα): Το πλεονέκτημά τους είναι ότι δίνουν το μέγιστο της δόσης στο τέλος της διαδρομής τους και μετά μηδενίζεται (Kορυφή του Bragg). Κατά αυτόν τον τρόπο μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπου χρειάζεται μεγάλη ακρίβεια στόχευσης (πχ. όγκος σε στενή γειτνίαση με ευαίσθητες στην ακτινοβολία φυσιολογικές δομές. Όταν η ακτινοβολία χορηγείται εξωτερικά, ο ασθενής δεν εκπέμπει ακτινοβολία και δεν κινδυνεύουν τα οικεία πρόσωπα και τα παιδιά.
β) Βραχυθεραπεία: εσωτερική ακτινοθεραπεία. Χορηγείται με την τοποθέτηση ραδιενεργών πηγών εντός ή δίπλα στην περιοχή ενδιαφέροντος.
•        Ενδοκοιλοτική: σε κοιλότητες του οργανισμού  (πχ γυναικολογικός καρκίνος)
•        Ενδοϊστική: εμφύτευση κόκκων ή βελόνων εντός της βλάβης (πχ. προστάτης, δέρμα).
•        Ενδοαυλική: εντός δομών που είναι σωληνώδεις (πχ. οισοφάγος, χοληφόρος πόρος).
•        Ενδοαγγειακή σε αρτηρίες ή φλέβες.

Διάρκεια
Μπορεί να γίνει σε μία συνεδρία έως και περίπου δυο μήνες. Ο χρόνος κατάληψης της αίθουσας κυμαίνεται από λίγα λεπτά έως και μισή ώρα περίπου. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (πχ. είδος ακτινοθεραπείας, γεωμετρικά στοιχεία πεδίου κτλ).
Η ακτινοθεραπεία γίνεται πέντε ημέρες την εβδομάδα, συνήθως. Όμως μπορεί να γίνει και επτά φορές εβδομαδιαίως. Τα καθημερινά κλάσματα μπορεί να είναι περισσότερα του ενός.
Αποτελεί στοχευμένη θεραπεία με υψηλά ποσοστά ανταπόκρισης, όσον αφορά τον τοπικό έλεγχο της νόσου. Αυτό μακροπρόθεσμα αυξάνει την ολική επιβίωση.

Παρενέργειες ακτινοθεραπείας
Τα υποκειμενικά και αντικειμενικά ενοχλήματα εξαρτώνται από την περιοχή του σώματος που βρίσκονται εντός του ακτινοβολητέου πεδίου.
Τα πιο συνήθη είναι το αίσθημα κόπωσης και η δερματίτιδα.
Παρενέργειες ακτινοθεραπείας
Ένας από τους στόχους της σύγχρονης ακτινοθεραπείας είναι να μειωθούν οι ανεπιθύμητες ενέργειες στο ελάχιστο, και να βοηθήσει τον ασθενή να κατανοήσει και να ασχοληθεί με τις παρενέργειες οι οποίες είναι αναπόφευκτες.
  • Οξείες 
Συνδέονται άμεσα με τις υπό ακτινοβόληση περιοχές.
Αφορούν τις αντιδράσεις των επιθηλιακών ιστών (δέρμα, στοματική κοιλότητα, φάρυγγας, έντερο).
-Το δέρμα στο μαστό γίνεται ερυθρό, οιδηματώδες, που μπορεί να εξελιχθεί σε έγκαυμα με υγρή απολέπιση, που μετά από την υποχώρηση των οξέων συμπτωμάτων μένει μόνιμη υπέρχρωση του μαστού. Περιοχές όπως η υπομαστική πτυχή, η βουβωνικές πτυχές και η οπισθοωτιαία χώρα, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες. Η ακτινοβόληση της μασχάλης μπορεί να οδηγήσει σε οίδημα και σε σύνδρομο βραχιόνιου πλέγματος, εκτός από τις δερματικές βλάβες της περιοχής.
-Σε κεφαλή και τράχηλο εμφανίζεται βλεννογονίτιδα, αδυναμία μάσησης, άλγος, ξηροστομία και απώλεια βάρους. Εξελκώσεις και μολύνσεις, δυσφαγία, ατροφία ούλων και απόπτωση δοντιών είναι συχνές. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων από το στόμα συνιστώνται πλύσεις με αντισηπτικά διαλύματα, δίαιτα με μαλακές, πολτώδεις ή υδαρείς τροφές, αποφυγή ερεθιστικών τροφών και ουσιών, αποφυγή καπνίσματος, χρήση τοπικών αναισθητικών, όπως η ξυλοκαϊνη κ.α.
-Στον φάρυγγα και οισοφάγο δυσκαταποσία, πόνος. Η ανάπτυξη οισοφαγίτιδας εμφανίζεται με οπισθοστερνικό άλγος, δυσκαταποσία και πιθανή αιμορρραγία. Συνιστάται υδαρής ή πολτώδης τροφή ή παρεντερική σίτιση. Επίσης βοηθάει η χρήση τοπικών αναισθητικών σε γέλη όπως η ξυλοκαϊνη.
-Στον λάρυγγα η ακτινοβολία προκαλεί αρχικά άσηπτη φλεγμονώδη αντίδραση με βράγχος φωνής, που μπορεί σε περιπτώσεις  σημαντικού οιδήματος να καταλήξει σε αφωνία και αναπνευστική δυσχέρεια. Τα κορτικοειδή βοηθούν με την αντιφλεγμονώδη δράση τους.
-Στον πνεύμονα μπορεί να προκληθεί αρχικά πνευμονίτιδα.
-Στο έντερο κοιλιακός πόνος, διαρροϊκές κενώσεις και δυσαπορρόφηση.   Μπορεί να προκληθεί ακτινική κολίτιδα, άσηπτη φλεγμονή, αλλά και νέκρωση κα διάτρηση του εντέρου. Γι’ αυτό μπορεί να χρειαστεί η χορήγηση υγρών παρεντερικώς, η χορήγηση οπιούχων ή άλλων αντιδιαρροϊκών, κορτιζόνη συστηματικά ή  υποκλυσμοί.
-Στον εγκέφαλο η ακτινοθεραπεία προκαλεί ή επιδεινώνει υφιστάμενο οίδημα, αλλά και οξεία εγκεφαλοπάθεια με σύγχυση και λήθαργο. Πρόληψη ή θεραπεία γίνεται με κορτικοειδή ή και μανιτόλη.
-Στο ήπαρ η ακτινοβόληση μπορεί να προκαλέσει νέκρωση με εικόνα ηπατίτιδας, όπως είναι η αύξηση ενζύμων, ο ίκτερος κ.α.
-Στο πάγκρεας προκαλεί άσηπτη φλεγμονή με κλινική και βιοχημική εικόνα νεκρωτικής παγκρεατίτιδας.
-Στην καρδιά η ακτινοβόληση μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη υγρού δηλαδή την περικαρδίτιδα, αλλά και μυοκαρδιακές βλάβες. Η απόφραξη αγγείων μπορεί να οδηγήσει σε ηλεκτροκαρδιογραφικές εικόνες τύπου εμφράγματος, χωρίς την αντίστοιχη κλινική συνδρομή.
-Στο μυελό, λόγω της ακτινοβόλησης των πλατέων οστών που διατηρούν αιμοποιητική λειτουργία (οστά κρανίου, σπόνδυλοι, οστά λεκάνης κ.α.) έχει σαν αποτέλεσμα τη μυελοκαταστολή με εκδηλώσεις και από τις τρεις σειρές των έμμορφων στοιχείων. Η καταστολή του μυελού είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο αυξάνεται η δόση της ακτινοβολίας, ενώ επιτείνεται αν η ακτινοθεραπεία συμπίπτει με τη δράση μυελοκατασταλτικών κυτταροστατικών. Η τακτική εργαστηριακή παρακολούθηση είναι αναγκιαίος όρος κατά την εφαρμογή ακτινοθεραπείας στα οστά. Βοηθούν επίσης οι αυξητικοί παράγοντες των λευκών και της ερυθράς σειράς.
-Στο νωτιαίο μυελό μπορεί να προκληθεί οίδημα, που αντιμετωπίζεται, όπως και το οίδημα του εγκεφάλου.
-Στους νεφρούς η ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει οξεία νεφροσκλήρυνση.
-Στην ουροδόχο κύστη άμεση επίπτωση είναι η ανάπτυξη στείρας φλεγμονής, δηλαδή η ακτινική κυστίτιδα.
  • Απώτερες ή μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες παρενέργειες
 Μπορούν να εμφανισθούν μήνες έως και χρόνια μετά το πέρας της θεραπείας
-Ίνωση
Οι ιστοί που έχουν ακτινοβοληθεί τείνουν να γίνουν λιγότερο ελαστικοί με την πάροδο του χρόνου λόγω της διάχυτης ίνωσης. Επίσης μπορεί να προκληθούν τηλαγγειεκτασίες δέρματος. Αποφύγετε το ξύρισμα της περιοχής. Μπορείτε να πλύνετε την περιοχή απαλά με ένα ήπιο σαπούνι μη αρωματικό και να στεγνώστε. Μην χρησιμοποιείτε αποσμητικά, αρώματα ή λοσιόν για το δέρμα σας, εκτός από αυτές που συνιστώνται από την ομάδα που σας φροντίζει. Θα πρέπει να προστατεύετε το δέρμα σας από ακραίες θερμοκρασίες και συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αντηλιακό με δείκτη προστασίας 15 ή παραπάνω μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.
-Αλωπεκία
Κυρίως, σε ασθενείς που έχουν λάβει ακτινοθεραπεία στον εγκέφαλο. Σε αντίθεση με την απώλεια μαλλιών που συμβαίνει με τη χημειοθεραπεία, η ακτινοβολία προκαλεί απώλεια μαλλιών που είναι πιο πιθανό να είναι μόνιμη.
-Ξηρότητα
Οι σιαλογόνοι  και δακρυϊκοί αδένες έχουν μια ανοχή ακτινοβολίας περίπου 30 Gy σε κλάσματα των 2 Gy. Η ξηροστομία και η ξηροφθαλμία μπορεί να μειώσουν πολύ την ποιότητα της ζωής του ασθενούς. Ομοίως, η ξηρότητα μπορεί να επηρεάσει και τους ιδρωτοποιούς αδένες της μασχάλης και του κολπικού βλεννογόνου ανάλογα με το σημείο που ακτινοβολείται κι έτσι να προκαλεί και κυστίτιδα, δυσπαρευνία και μείωση της  libido.
-Στον πνεύμονα μπορεί ως απώτερη επιπλοκή της πνευμονίτιδας να αναπτυχθεί ίνωση.
-Έντερο
Απώτερες επιπτώσεις μπορεί να είναι η ανάπτυξη στενώσεων, η απόφραξη, η δημιουργία συριγγίων κ.α.
-Στους νεφρούς η ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει χρόνια νεφροσκλήρυνση με έκπτωση της λειτουργίας των οργάνων.
-Στο νωτιαίο μυελό απώτερη επίπτωση είναι η μυελοπάθειαα, ως αποτέλεσμα ίνωσης και εμφράκτων.
-Στην ουροδόχο κύστη απώτερη επίπτωση είναι η ίνωση και η ρίκνωση της κύστης με επακόλουθα στην ούρηση.
-Στους οφθαλμούς προκαλεί καταρράκτη.
-Κούραση
Η κόπωση είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ακτινοθεραπείας, και μπορεί να διαρκέσει από λίγους μήνες μέχρι λίγα χρόνια, ανάλογα με την ποσότητα του είδους τη θεραπείας και τον καρκίνο. Κατά τη διάρκεια  της ακτινοθεραπείας πρέπει να γίνονται τακτικές εξετάσεις αίματος,  γιατί η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει αναιμία.
-Καρκίνος
Η ακτινοβολία είναι μια πιθανή αιτία του καρκίνου, και οι δευτερογενείς κακοήθειες εμφανίζονται σε μια πολύ μικρή μειοψηφία των ασθενών, κατά κανόνα πολλά χρόνια μετά αφού έχουν την  ακτινοβολία. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, ο κίνδυνος αυτός αντισταθμίζεται κατά μεγάλο μέρος από τη μείωση των κινδύνων που απορρέουν από τη θεραπεία της πρωτοπαθούς καρκίνου.
-Θάνατος
Η ακτινοβολία έχει  επιπλέον  κίνδυνο για θάνατο από καρδιακή νόσο ιδίως σε θεραπεία πχ. του αριστερού μαστού, λέμφωμα μεσοθωρακίου κ.α.
-Εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών
Στις περιπτώσεις των ακτινοβολιών που εφαρμόζονται κατά την ακτινοθεραπεία κεφαλής μπορεί να προκαληθεί μείωση της αντίληψης. Απώτερη επίπτωση μπορεί να είναι η χρονία εγκεφαλοπάθεια οφειλομένη σε θρόμβωση και απόφραξη μικρών αγγείων.
-Υπογονιμότητα
Επηρεάζεται άμεσα η γονιμότητα. Υπάρχουν πίνακες με βάση τους οποίους  υπολογίζεται η απορροφούμενη δόση. Διαφέρει κατά πολύ εάν ακτινοβοληθεί η πύελος, μεσά στην οποία βρίσκονται οι ωοθήκες και εάν ακτινοβοληθεί άλλη περιοχή. Η δόση στην πρώτη περίπτωση μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμη βλάβη. Εάν ξεπερασθεί το όριο ανοχής της λειτουργίας του οργάνου τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μόνιμης βλάβης του. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η χορήγηση 5-10 Gy μπορεί να προκαλέσουν ανεπάρκεια της ωοθήκης, ενώ με τα 2-3 Gy υπάρχει κίνδυνος στείρωσης. Με βάση όλα αυτά λαμβάνεται η απόφαση για το ασφαλές διάστημα που θα μπορούσε να κυοφορήσει μια γυναίκα. Αν δεν ληφθούν μέτρα προστασίας των όρχεων για δόσεις άνω των 60 Gy έχουμε μόνιμη στείρωση, ενώ για μικρότερες δόσεις παροδική βλάβη των σπερματοζωαρίων.

Διατροφή και Ακτινοθεραπεία
Γενικά  η ακτινοθεραπεία δημιουργεί αίσθημα κόπωσης, μειωμένη όρεξη και μειωμένη επιθυμία για σίτιση. Η διαιτητική θεραπεία πρέπει να παρέχει στον ασθενή επαρκή πρόσληψη σε πρωτεΐνες και ενέργεια, έτσι ώστε να μπορέσει να ανεχτεί την ακτινοθεραπεία, να προλάβει την απώλεια βάρους και να διατηρήσει ένα γενικότερο καλό επίπεδο υγείας.
Περιλαμβάνει:
•        Τη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων μεταξύ των γευμάτων.
•        Την εντερική διατροφή.
•        Αλλαγές στη δίαιτα του ασθενούς, με κυριότερες τα μικρά συχνά γεύματα μέσα στην ημέρα και την αποφυγή συγκεκριμένων τροφών που προκαλούν ενόχληση.
•        Στη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να χρειαστεί κάποιος να μειώσει τις ώρες εργασίας ή να περικόψει τις κοινωνικές ή αθλητικές δραστηριότητες.
•        Προσπαθήστε να τρώτε καλά κατά τη διάρκεια της θεραπείας και να πίνετε περίπου δύο λίτρα νερό κάθε μέρα.
Ένα ποτήρι κρασί τη ημέρα μειώνει τον κίνδυνο τοξικότητας του δέρματος κατά δυο τρίτα σε γυναίκες που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία για αντιμετώπιση του καρκίνου στο μαστό, ανακοίνωσαν Ιταλοί ερευνητές. Ερευνητές του Καθολικού Πανεπιστημίου και του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας στην Ιταλία αναρωτήθηκαν αν τα φυσικά αντιοξειδωτικά που βρίσκονται στο κρασί θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση της βλάβης που προκαλείται από την ακτινοθεραπεία. Στην έρευνα, 348 γυναίκες με καρκίνο στο μαστό χωρίστηκαν σε 3 ομάδες, ανάλογα με τη δόση ακτινοβολίας που έλαβαν. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι γυναίκες που έπιναν κρασί τις ημέρες που υποβάλλονταν σε θεραπεία είχαν χαμηλότερα ποσοστά υψηλής οξείας τοξικότητας, σε σχέση με αυτές που δεν έπιναν. Όσες έπιναν ένα ποτήρι κρασί την ημέρα είχαν 13,6% τοξικότητα δέρματος σε σχέση με 38,4% των γυναικών που δεν έπιναν κρασί. Το κρασί μπορεί να εμποδίσει την τοξικότητα της αγωγής χωρίς να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα κατά του όγκου, όπως παρατηρήθηκε, έχει επίσης τη δυνατότητα να ενισχύει τα θεραπευτικά οφέλη σε ασθενείς με καρκίνο χωρίς να αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών παρενεργειών. Tα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο περιοδικό ‘International Journal of Radiation Oncology Biology Physics.’

Ενδύματα
Μπορεί να σας φανεί πιο βολικό να φοράτε φαρδιά, casual ρούχα κατασκευασμένα από φυσικές ίνες. Αν έχετε σημάδια μελάνι στο δέρμα σας, μπορείτε να βρείτε τους μουτζούρα πάνω στα ρούχα σας.

Άσκηση
Μερικές φορές οι άνθρωποι που έχουν ακτινοθεραπεία σε περιοχές πάνω από τις αρθρώσεις ή τους μύες μπορεί να εμφανίσουν κάποια ακαμψία. Αυτό μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή, έως και δύο χρόνια μετά τη θεραπεία. Η τακτική άσκηση σε αυτές τις αρθρώσεις και τους μύες μπορεί να αποτρέψει την ακαμψία. Ο γιατρός σας μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν φυσιοθεραπευτή.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.       Γεράσιμος Ρηγάτος Εγκόλπιο Ογκολογίας Τρίτη έκδοση, ASCENT 2006
2.       Sven D'haese, Marleen Van Roy, Trees Bate, Paul Bijdekerke, Vincent Vinh-Hung Management of skin reactions during radiotherapy in Flanders (Belgium): a study of nursing practice before and after the introduction of a skin care protocol. European journal of oncology nursing the official journal of European Oncology Nursing Society (2010) Volume: 14, Issue: 5, Publisher: Elsevier Ltd, Pages: 367-372
3.       Jolyon H. Hendry; Branislav Jeremic; Eduardo H. Zubizarreta Normal tissue complications after radiation therapy Rev Panam Salud Publica vol.20 no.2-3 Washington Aug./Sept. 2006
4.       Jung H, Beck-Borholdt HP, Svoboda V, Alberti W, Herrmann T: Quantification of late complications after radiation therapy, Radiother Oncol 2001, 61:233-246.
5.       Andreassen CN, Alsner J, Overgaard M, Overgaard J: Prediction of normal tissue radiosensitivity from polymorphisms in candidate genes, Radiother Oncol 2003, 69:127-135.
6.       Gerber DE, Chan TA; Recent advances in radiation therapy. Am Fam Physician. 2008 Dec 1;78(11):1254-62. [abstract]
7.       Maddocks-Jennings W, Wilkinson JM, Shillington D; Novel approaches to radiotherapy-induced skin reactions: a literature review. Complement Ther Clin Pract. 2005 Nov;11(4):224-31.
8.       Jenkins P, D'Amico K, Benstead K, et al; Radiation pneumonitis following treatment of non-small-cell lung cancer with continuous hyperfractionated accelerated radiotherapy (CHART). Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2003 Jun 1;56(2):360-6.
9.       Schreiber GJ; Radiation Therapy, General Principles, Medscape, Jan 2010
10.     Wasserman TH, Brizel DM, Henke M, et al; Influence of intravenous amifostine on xerostomia, tumor control, and survival after radiotherapy for head-and- neck cancer: 2-year follow-up of a prospective, randomized, phase III trial. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2005 Nov 15;63(4):985-90.
Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD
Λ. Γαλατσίου 135 & Μπουμπουλίνας, Γαλάτσι
Τ.Κ.: 111 46
Τηλ: 210 2131940, Κιν: 6974639366
e-mail:  sevvimalliou@gmail.com
Ιατρός ΕΟΠΥΥ