Διασχιστική διαταραχή της ταυτότητας

Όταν ένα άτομο έχει πολλές προσωπικότητες

Το βασικό χαρακτηριστικό των Διασχιστικών Διαταραχών είναι κάποια διάσπαση /διάσχιση στις συνήθως συντεθειμένες λειτουργίες της συνείδησης, της μνήμης, της ταυτότητας ή της αντίληψης του περιβάλλοντος. Η διάσπαση αυτή μπορεί να είναι ξαφνική ή βαθμιαία, παροδική ή χρόνια.

Το βασικό χαρακτηριστικό της διασχιστικής διαταραχής της ταυτότητας, ICD-10 F44.8. είναι η ύπαρξη μέσα στο άτομο δύο ή περισσότερων ξεχωριστών προσωπικοτήτων (ταυτοτήτων ) ή καταστάσεων προσωπικότητας.

Η προσωπικότητα (ή ταυτότητα), εδώ, ορίζεται ο ανθεκτικός και διαρκής τύπος ή τρόπος αντίληψης, σχέσης και σκέψης για το περιβάλλον και τον εαυτό του ατόμου, που εκδηλώνεται σ' ένα ευρύ φάσμα σημαντικών κοινωνικών και προσωπικών πλαισίων και καταστάσεων.

Οι καταστάσεις προσωπικότητας διαφέρουν μόνον κατά το ότι ο τύπος αυτός ή τρόπος δεν παρουσιάζεται σε τόσο ευρύ φάσμα πλαισίων και καταστάσεων.

Κάθε μία από αυτές τις προσωπικότητες έχει τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο αντίληψης, συμπεριφοράς, σχέσεων με το περιβάλλον, τύπο αναμνήσεων κτλ. Επίσης, κάθε μια κυριαρχεί και ελέγχει τη συμπεριφορά του ατόμου σε διαφορετικές περιόδους. Η μετάβαση από τη μια προσωπικότητα στην άλλη συχνά είναι ξαφνική και απότομη και συχνά συνδέεται με κάποιο ψυχοκοινωνικό στρες.

Οι προσωπικότητες, συνήθως, είναι ξεχωριστές η μία από την άλλη και εκφράζουν διαφορετικές μη συντεθειμένες πλευρές της ταυτότητας (αλλά και της μνήμης και της συνείδησης) του ατόμου. Π.χ. ένα άτομο μπορεί να έχει μια ντροπαλή και με αναστολές προσωπικότητα (ο πιο συνηθισμένος πρωτογενής τύπος προσωπικότητας), μια άλλη που είναι ζωηρή και ελευθεριάζουσα, μια τρίτη που είναι εχθρική και καχύποπτη κ.ο.κ.

Οι προσωπικότητες δίνουν διαφορετικά ονόματα στον εαυτό τους και μπορεί να αναφέρουν διαφορετικές ηλικίες (συνήθως μικρότερες από την πραγματική), διαφορετικό φύλο ή μία από την άλλη, διαφορετική καταγωγή κτλ. Η κάθε μια προσωπικότητα μπορεί να μη γνωρίζει την ύπαρξη των άλλων προσωπικοτήτων, οπότε είναι μόνον ενήμερη για περιόδους χρόνου που δεν ξέρει τι έγινε. Μπορεί, όμως, και να γνωρίζει στοιχεία ή λεπτομέρειες των άλλων προσωπικοτήτων, ν' ακούει ή να βλέπει τι κάνουν και να έρχεται σε σύγκρουση μ' αυτές.

Ο αριθμός των προσωπικοτήτων ή καταστάσεων προσωπικότητας ποικίλλει από 2 ως πάνω από 100. (Σε μία ευρεία μελέτη ο μέσος αριθμός ήταν 7 και στις μισές των περιπτώσεων πάνω από 10).

Άτομα με τη διαταραχή αυτή βιώνουν συχνά κενά της μνήμης που αντιστοιχούν στην κατάληψη του εαυτού από κάποια άλλη προσωπικότητα. Μια προσωπικότητα που θέλει να πάρει τον έλεγχο του εαυτού μπορεί να μπει στη συνείδηση του ατόμου παράγοντας ψευδαισθήσεις (π.χ. ακουστικές ψευδαισθήσεις που δίνουν εντολές).

Θεραπεία

Πολλοί κλινικοί θεωρούν ότι η μακρόχρονη ατομική δυναμική ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να συνθέσει τις διαφορετικές προσωπικότητες σ' ένα ολοκληρωμένο εαυτό.

Η ύπνωση και η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της θεραπείας για να διευκολύνουν την προσέγγιση των προσωπικοτήτων.

Ορισμένοι θεραπευτές χρησιμοποιούν τώρα γνωστική θεραπεία για να βοηθήσουν τη σύνθεση του εαυτού του ασθενή.

Όσον αφορά τα φάρμακα, δεν έχει βρεθεί μέχρι τώρα ειδική φαρμακευτική αγωγή. Τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να είναι αποτελεσματικά σε συνυπάρχουσα κατάθλιψη, αν και ο ρόλος τους στη Διασχιστική Διαταραχή της Ταυτότητας δεν έχει μελετηθεί συστηματικά.

Βιβλιογραφία

psychologytoday.com