Οξεία μαστοειδίτιδα

Η οξεία μαστοειδίτιδα προκαλείται από την οξεία πυώδη ωτίτιδα.

H μαστοειδίτιδα,  ICD-10 H70, είναι μια φλεγμονή που εντοπίζεται στη μαστοειδή απόφυση, δηλαδή στο οστέινο τμήμα του κρανίου που βρίσκεται πίσω από το αυτί.

Αίτια

Η νόσος συνήθως προκαλείται από τη μη θεραπευμένη μέση ωτίτιδα. Η λοίμωξη επεκτείνεται από το μέσο ους στο εσωτερικό της μαστοειδούς απόφυσης. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να καταστρέψει το οστό αυτό και να επεκταθεί ακόμα περισσότερο.

Το παραγόμενο πύο παροχετεύεται από την ευσταχιανή σάλπιγγα και τη διάτρηση του τυμπανικού υμένα προς τα έξω. Όταν λόγω υπερπαραγωγής και πλημμελούς παροχέτευσης αυξηθεί η πίεση του πύου στις μαστοειδείς κυψέλες επέρχεται νέκρωση των οστικών τοιχωμάτων των κυψελών και με τη συνένωση περισσότερων μεταξύ τους σχηματίζονται κοιλότητες, που πληρούνται με πύο και φλεγμονώδη σαρκία.

Η καταστροφή του οστού στη μαστοειδή απόφυση μπορεί να διευκολύνει τη συλλογή πύου κάτω από το περιόστεο και να οδηγήσει σε σχηματισμό υποπεριοριστικού αποστήματος. Αυτό σχηματίζεται στην οπισθοωτιαία περιοχή ή στη ζυγωματική χώρα ή ακόμα και στην έσω επιφάνεια της μαστοειδούς απόφυσης, οπότε το πύο εξέρχεται κατά μήκος του στερνοκλειδομαστοειδούς μυός προς τον τράχηλο και σπανιότερα προς το μεσοθωράκιο, με αποτέλεσμα να σχηματισθεί απόστημα στον τράχηλο και αποτελεί τη ''Μαστοειδίτιδα του Bezold''.

Προδιαθεσικοί παράγοντες ανάπτυξης οξείας μαστοειδίτιδας

-Η μεγάλη τοξικότητα του μικροβίου

-Η πλημμελής θεραπεία προηγούμενης ωτίτιδας

-Η ελαττωμένη αντίσταση του ασθενούς

-Η υπερβολικά μεγάλη πνευμάτωση της μαστοειδούς απόφυσης

Συμπτώματα

Ο ασθενής παραπονείται για πόνο πίσω από το αυτί ο οποίος γίνεται εντονότερος από την πίεση, πυκνόρευστη δύσοσμη πυόρροια, επίταση της βαρηκοΐας και όταν έχει σχηματισθεί υποπεριοριστικό απόστημα κλυδάσουσα διόγκωση στην οπισθοωτιαία χώρα με απώθηση του πτερυγίου προς τα έξω και κάτω και μερικές φορές για πυρετό και συστηματικά συμπτώματα, όπως κακουχία και ρίγη. 

Η φυσική εξέταση μπορεί να αναδείξει ερυθρότητα και ευαισθησία πίσω από το προσβεβλημένο αυτί με οίδημα του έξω ακουστικού πόρου.

Ωτοσκοπικά βρίσκεται άφθονο πύο στον έξω ακουστικό πόρο και πτώση του οπισθίου και άνω τοιχώματος του πόρου.

Ακτινογραφικά υπάρχει θολερότητα της μαστοειδούς απόφυσης με ασάφεια των τοιχωμάτων των κυψελών

Ακόμη παρατηρείται αύξηση της ΤΚΕ και λευκοκυττάρωση.

Διαφορική διάγνωση

Διαφορική διάγνωση θα γίνει από την εξωτερική ωτίτιδα (φυσιολογική ακοή και αν υπάρχει βαρηκοϊα εξαφανίζεται με την εισαγωγή ωτοσκοπίου,  η στένωση του έξω ακουστικού πόρου αφορά όλη την χόνδρινη μοίρα του έξω ακουστικού πόρου, η έλξη του πτερυγίου είναι επώδυνη και η ακτινολογική εικόνα μαστοειδούς είναι φυσιολογική)

Συγκεκριμένα παρατηρείται επιδείνωση του αρρώστου κατά τη 10η-12η ημέρα της οξείας ωτίτιδας και αφού έχει επέλθει ύφεση των συμπτωμάτων της ωτίτιδας, μετά τη ρήξη του τυμπανικού υμένα και τη μερική παροχέτευση του πύου από το μέσο αυτί.

Θεραπεία
Για τη θεραπεία της μαστοειδίτιδας χορηγούνται αντιβιοτικά φάρμακα, κατόπιν αντιβιογράμματος και απλή ανάτρηση της μαστοειδούς απόφυσης. 

Λόγω της σοβαρότητας της λοίμωξης, αρκετές φορές απαιτούνται αρκετές εβδομάδες χορήγησης μεγάλων δόσεων αντιβιοτικής αγωγής. 

Μαστοειδεκτομή ή άλλες νευροχειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να χρειαστούν, αν η λοίμωξη έχει επεκταθεί πέρα από το περιόστεο ή αν παρουσιαστεί ενδοκρανιακή λοίμωξη ή θρόμβωση γειτονικών φλεβών. Όλες αυτές οι επιπλοκές μπορούν να ανιχνευθούν με απεικόνιση (π.χ., αξονική τομογραφία κεφαλής).

Βιβλιογραφία

Μαθήματα ΩΡΛ, Αδαμόπουλος Γ., Παπαφράγκου Κ., Φερεκύδης Ε., Τζαγκαρουλάκης Α., Κανδηλώρος Δ., Μανωλόπουλος Λ., Πανεπιστήμιο Αθηνών