Αρθροπλαστική ισχίου

Πότε πρέπει να γίνεται αρθροπλαστική ισχίου;

Όταν οι άλλες θεραπείες (φαρμακευτική αγωγή, φυσιοθεραπείες, ελάττωση σωματικού βάρους) δεν μπορούν να καταπολεμήσουν τον πόνο του ισχίου τότε η αρθροπλαστική μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο και βελτίωση της κινητικότητας του ισχίου.

Για την αντικατάσταση της άρθρωσης χρησιμοποιούνται εμφυτεύματα αρθροπλαστικής, τα οποία είναι συνήθως φτιαγμένα από κράμα μετάλλου και πολυαιθυλένιο (πλαστικό).

Τα νεότερα εμφυτεύματα με μεταλλικές υποδοχές χρησιμοποιούνται επί του παρόντος σε ασθενείς εκλεκτικών επεμβάσεων.

Η ολική αρθροπλαστική ισχίου αντικαθιστά το άνω άκρο του μηριαίου οστού και την επιφάνεια της κοτύλης (υποδοχή στην λεκάνη). Τα εμφυτεύματα είναι σχεδιασμένα ώστε να αποκαθιστούν τη λειτουργικότητα και να ελαχιστοποιούν όσο το δυνατόν περισσότερο τις ενοχλήσεις, ενώ παράλληλα επιτρέπουν την επιστροφή του ατόμου σε έναν πιο δραστήριο τρόπο ζωής.

Η ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι μία χειρουργική επέμβαση που έχει σχεδιαστεί για την αντικατάσταση μίας κατεστραμμένης, συνήθως λόγω της αρθρίτιδας, ισχιακής άρθρωσης. Η ισχιακή άρθρωση είναι μία άρθρωση σφαίρας-υποδοχής. Η κεφαλή του μηριαίου οστού σχηματίζει το σφαιρικό στοιχείο, το οποίο εφαρμόζει ακριβώς στην υποδοχή της λεκάνης (κοτύλη).

Οι επιφάνειες αυτών των οστών καλύπτονται από μία λεία ουσία που ονομάζεται αρθρικός χόνδρος. Η αρθρίτιδα προκαλεί τη φθορά του αρθρικού χόνδρου, αφήνοντας εκτεθειμένο το υποκείμενο οστό. Η αρθρίτιδα μπορεί να προκαλέσει πόνο, παραμόρφωση και απώλεια κινητικότητας.

Σε μία επέμβαση ολικής αρθροπλαστικής ισχίου ο χειρουργός αντικαθιστά την κεφαλή του μηριαίου οστού που έχει υποστεί φθορά με ένα μεταλλικό ή κεραμικό σφαιρικό εμφύτευμα στερεωμένο σε στυλεό, ενώ στην υποδοχή τοποθετείται πολυαιθυλένιο ή μεταλλικό κυπέλλιο με ένθετο πολυαιθυλενίου (πλαστικό). Η πρόθεση μπορεί να στερεωθεί με τσιμέντο παρόμοιο με το οδοντιατρικό τσιμέντο, ή εφαρμόζεται στην κατάλληλη θέση με την άσκηση πίεσης, χωρίς τη χρήση τσιμέντου. Τα μέρη μίας αντικατάστασης συνήθως ονομάζονται προθέσεις, στοιχεία ή εμφυτεύματα.

Η Αρθροπλαστική Επιφανείας Ισχίου περιλαμβάνει την αντικατάσταση των προσβεβλημένων ή κατεστραμμένων επιφανειών στην ισχιακή άρθρωση (δηλαδή στην κορυφή του μηριαίου οστού και στο εσωτερικό της υποδοχής του ισχιακού οστού) με μεταλλικές επιφάνειες.

Αυτή η χειρουργική επέμβαση συνιστάται σε άτομα ηλικίας κάτω των 65 ετών με προχωρημένη ισχιαρθροπάθεια που ούτως ή άλλως θα υποβάλλονταν σε συμβατική αρθροπλαστική ισχίου. Στην αρθροπλαστική επιφανείας ισχίου αφαιρείται μικρότερο τμήμα οστού, καθιστώντας ευκολότερη την επανάληψη της επέμβασης ή τη διενέργεια περαιτέρω επέμβασης ολικής αρθροπλαστικής ισχίου στο μέλλον. Μία επέμβαση αθροπλαστικής επιφανείας ισχίου μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, ωστόσο δεν συνιστάται για όλους τους ασθενείς.

Η αρθροπλαστική του ισχίου γίνεται σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του ισχίου και έντονο πόνο, περιορισμό της κίνησης ή παραμόρφωση της άρθρωσης του ισχίου, με τραυματισμό του ισχίου (εξάρθρημα, κάταγμα του ισχίου), σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα, καθώς και σε άλλες καταστάσεις όπως όγκοι, άσηπτη νέκρωση μηριαίας κεφαλής.

Τα συμπτώματα που είναι ενδεικτικά για αρθροπλαστική του ισχίου:

● Πόνος που ξυπνά τη νύχτα.

● Μικρή ή καθόλου ανταπόκριση στη χρήση αναλγητικών

● Δυσκολία στο ανέβασμα ή κατέβασμα σκάλας

● Δυσκολία έγερσης από την καθιστή θέση

● Πόνος που εμποδίζει στις καθημερινές δραστηριότητες.

Η αρθροπλαστική του ισχίου γίνεται σε ασθενείς άνω των 60 ετών. Με την πρόοδο όμως της τεχνολογίας δημιουργήθηκαν ισχυρές και με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής τεχνητές αρθρώσεις που είναι κατάλληλες και για νεότερους και πιο δραστήριους ασθενείς. Ωστόσο οι νεότεροι ασθενείς αντιμετωπίζουν την πιθανότητα φθοράς της τεχνητής πρόθεσης και ενδεχόμενη αλλαγή της μετά την πάροδο 20 ετών.

Καταρχήν γίνεται κλινική εξέταση και λαμβάνεται το ιατρικό ιστορικό.

Το ισχίο εξετάζεται (εύρος κίνησης, μυϊκή ισχύς των μυών γύρω από το ισχίο) και γίνονται οι απαραίτητες εξετάσεις αίματος, ακτινογραφίες, αξονική ή μαγνητική τομογραφία.

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης αλλά και μετά από αυτήν συμβαίνουν απώλειες αίματος και γι΄αυτό χρησιμοποιείται η τεχνική της αυτομετάγγισης (ο ασθενής λαμβάνει πίσω μέρος του δικού του αίματος που χάνεται από την περιοχή της επέμβασης).

Η αρθροπλαστική του ισχίου περιλαμβάνει την αντικατάσταση της πάσχουσας άρθρωσης με μεταλλική πρόθεση.

Αρχικά αφαιρείται η κατεστραμμένη μηριαία κεφαλή. Ακολουθεί δημιουργία εσοχής στη λεκάνη όπου θα τοποθετηθεί ειδικό κυπέλιο μέσα στο οποίο θα εφάπτεται και θα λειτουργεί η τεχνητή μηριαία κεφαλή. Στο τέλος γίνεται η κατάλληλη προετοιμασία του αυλού του μηριαίου να δεχθεί το μεταλλικό στέλεχος πάνω στο οποίο θα στηριχθεί η τεχνητή κεφαλή.

Τα τμήματα της πρόθεσης μοιάζουν στη φυσιολογική ανατομία του ισχίου και λειτουργούν σαν μια φυσιολογική άρθρωση. Τα μέρη της τεχνητής άρθρωσης που θα δημιουργηθεί αποτελούνται είτε από ειδικό ανθεκτικό πλαστικό και μεταλλικά πολύ ανθεκτικά κράματα ατσαλιού και τιτανίου, είτε από μεταλλικές επιφάνειες κοβαλτίου - χρωμίου (metal on metal).

Όλα τα υλικά είναι απολύτως συμβατά με τον ανθρώπινο οργανισμό. Η ολική αρθροπλαστική του ισχίου διαρκεί 1-2 ώρες. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα ο ασθενής παραμένει υπό νάρκωση (γενική ή περιοχική) και δεν αισθάνεται καθόλου πόνο. Μετά την επέμβαση ο ασθενής παραμένει στην ανάνηψη για μία ώρα όπου παρακολουθείται στενά από τον αναισθησιολόγο και την νοσηλεύτρια της νάρκωσης, έως ότου συνέλθει από την αναισθησία.

Το πρώτο βράδυ μετά την επέμβαση ο ασθενής παραμένει κλινήρης και φέρει ουροκαθετήρα, σωλήνα παροχέτευσης του τραύματος που παροχετεύει το αίμα από την άρθρωση καθώς και ενδοφλέβιο καθετήρα από τον οποίο λαμβάνει τα απαραίτητα φάρμακα (αντιβιοτικά, παυσίπονα, κλπ).

Την δεύτερη μέρα μετά το χειρουργείο αφαιρούνται οι παροχετεύσεις και ο ασθενής σηκώνεται από το κρεβάτι και βαδίζει με τη βοήθεια ζεύγους βακτηριών ή περιπατητήρα.

Τις επόμενες μέρες νοσηλείας ο ορθοπαιδικός σχεδιάζει ένα πρόγραμμα φυσιοθεραπείας ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς, το οποίο υλοποιείται καθημερινά από τους συνεργάτες μας φυσιοθεραπευτές.

Την πέμπτη μέρα ο ασθενής εξέρχεται της κλινικής πλήρως κινητοποιημένος, χωρίς πόνο και με γραπτές οδηγίες για το διάστημα της αποθεραπείας.

Μετά την επέμβαση ο ασθενής κινητοποιείται χωρίς πόνο με τη βοήθεια 2 βακτηριών για τον πρώτο μήνα, μιας για το δεύτερο μήνα και χωρίς βακτηρίες από τον τρίτο μήνα και έπειτα.

Σιγά-σιγά ο ασθενής θα μπορέσει να περπατήσει μεγάλες αποστάσεις, να κολυμπήσει, να κάνει ποδήλατο, και άλλες καθημερινές δραστηριότητες.

Επιστροφή στην εργασία

Συνήθως αυτό επιτυγχάνεται σε διάστημα 2-3 μηνών, ωστόσο πολλοί άνθρωποι, ειδικότερα εκείνοι που εκτελούν καθιστικές εργασίες, επιστρέφουν νωρίτερα.

Επιπλοκές αρθροπλαστικής ισχίου

● Πνευμονική εμβολή:

Οι θρόμβοι του αίματος που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της επέμβασης μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσουν εμβολή στους πνεύμονες με αποτέλεσμα αναπνευστική δυσχέρεια. Η εμβολή σπανίως είναι κλινικά σοβαρή. Για το ενδεχόμενο αυτό ο ασθενής λαμβάνει προφυλακτική αντιπηκτική αγωγή έως και 6 εβδομάδες μετά την επέμβαση.

● Φλεγμονή:

Ανάπτυξη μικροβίων στο τραύμα μπορεί να συμβεί σε πολύ μικρό ποσοστό (<1%) και αντιμετωπίζεται με την χορήγηση των κατάλληλων αντιβιοτικών. Όλοι οι ασθενείς λαμβάνουν προφυλακτική αντιβιοτική αγωγή την ημέρα της επέμβασης.

● Ανισοσκελία:

Λόγω της φθοράς της άρθρωσης προεγχειρητικά οι μύες που περιβάλλουν το ισχίο χαλαρώνουν και ανεπαρκούν. Έτσι σε κάποιες περιπτώσεις, για να αντιμετωπισθεί αυτή η μυϊκή ανεπάρκεια είναι απαραίτητο το ισχίο να επιμηκυνθεί για να προσφέρει καλύτερη σταθερότητα στο χειρουργηθέν άκρο. Συνήθως, πάντως, γίνεται προσπάθεια ώστε η διαφορά ανάμεσα στα σκέλη να μην είναι μεγαλύτερη από μισό εκατοστό.

● Εξάρθρημα:

Συγκεκριμένες ακραίες θέσεις του χειρουργημένου άκρου μπορεί να οδηγήσουν σε εξάρθρωση (βγάλσιμο) της προσθετικής κεφαλής τη πρώτη μετεγχειρητική περίοδο. Ο ασθενής διδάσκεται να αποφεύγει αυτές τις ακραίες θέσεις για αρκετούς μήνες μετεγχειρητικά.
Σε ποιους ασθενείς δεν έχει καλά αποτελέσματα η αρθροπλαστική;