Οι πολλαπλές χρήσεις του ηλίανθου

Ο ηλίανθος είναι πολύ χρήσιμο φυτό.

Ο Ηλίανθος (Helianthus) περιλαμβάνει 65 ως 100 περίπου είδη, πολυετή ή μονοετή ποώδη, ιθαγενή της αμερικανικής ηπείρου. Η καλλιέργεια του ήταν γνωστή από το 3000 π.χ. Η ονομασία του γένους οφείλεται στο γεγονός ότι η ταξιανθία (κεφαλή) ακολουθεί τον ήλιο καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και στρέφεται πάλι προς την ανατολή το πρωί. Η κίνηση αυτή που οφείλεται σε κάμψη του βλαστού, σταματά μετά την άνθηση και την γονιμοποίηση των ανθέων και τα κεφάλια παραμένουν στραμμένα προς την ανατολή.

• Η τεράστια οικονομική του σημασία οφείλεται στο λάδι ηλιέλαιο που περιέχουν οι καρποί του (ηλιόσποροι) σε ποσοστό 25% ως 32%. Το λάδι παραλαμβάνεται με έκθλιψη. Το ηλιέλαιο συνίσταται για τηγάνισμα επειδή η θερμοκρασία καπνίσματος του είναι υψηλή και φτάνει περίπου στους 230 βαθμούς Κελσίου.
• Οι ηλιόσποροι τρώγονται αποξηραμένοι ή καβουρντισμένοι, ενώ οι πολύ μικροί χρησιμοποιούνται ως πτηνοτροφή. Από τους αλεσμένους σπόρους παράγεται ένα ποτό που μοιάζει με τον καφέ, καθώς και ένα είδος ψωμιού. Επίσης, από τους σπόρους παράγεται ένα είδος φυστικοβούτυρου ενώ από τους κόνδυλους αλκοόλη.
• Από το είδος Ηλίανθος ο κονδυλώδης (H. tuberosus)χρησιμοποιούνται οι εδώδιμοι κόνδυλοι που έχουν γεύση αγγινάρας και είναι γνωστοί με την ονομασία κολοκάσια.
• Τέλος, τα περικάρπια (φλοιοί) των ηλιόσπορων συμπιεσμένα σε συμπαγή μάζα, τα υπολείμματα των σπόρων (35% πρωτεΐνη) μετά την εξαγωγή του λαδιού, τα φύλλα και οι κόνδυλοι του ηλίανθου χρησιμοποιούνται ως συστατικό των κτηνοτροφών και των πτηνοτροφών.
• Χρησιμοποιείται ευρέως ως καλλωπιστικό φυτό, ενώ από τα άνθη του εξάγεται μία κίτρινη χρωστική. Από τα περικάρπια και τα κεφάλια μετά την παραλαβή των σπόρων εξάγεται πηκτίνη, ενώ από τους βλαστούς κατασκευάζονται ινοσανίδες.
• Τέλος, από τα συμπιεσμένα περικάρπια παράγεται καύσιμη ύλη με την μορφή βιόμαζας ή συσσωμάτων βιομάζας (pellets), ενώ από τους σπόρους παράγεται βιοντίζελ. Μάλιστα, κατά την καύση του βιοντίζελ που προέρχεται από τον ηλίανθο, εκλύεται μόνο το διοξείδιο του άνθρακα που έχει απορροφήσει το φυτό στη διάρκεια της ημέρας κι έτσι συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.

Βιβλιογραφία

Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (Τόμος 26)