Απεικονιστικές μέθοδοι στον καρκίνο ήπατος

Διάγνωση και διαχείριση ηπατοκυτταρικού καρκίνου

Γράφει η

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά 

Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Φυσικά, κάνοντας την ανασκόπηση των πρόσφατα δημοσιευμένων μελετών σχετικά με τις απεικονιστικές μεθόδους που συμβάλλουν στην έγκαιρη διάγνωση, αλλά και στην εξατομικευμένη αντιμετώπιση του  ηπατοκυτταρικού καρκινώματος καταλαβαίνει κανείς πόση σημαντική πρόοδος έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στον τομέα της υγείας, με τη βοήθεια της τεχνολογίας.

Το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (HCC: Hepatocellular cancer ) είναι μία από τις πιο κοινές μορφές καρκίνου σε όλο τον κόσμο και αποτελεί σημαντική αιτία θνησιμότητας. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν όχι μόνο την ιογενή ηπατίτιδα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, αλλά και τον διαβήτη και την παχυσαρκία. Η αυξανόμενη επικράτηση του μεταβολικού συνδρόμου σε πολλές χώρες ως εκ τούτου σημαίνει ότι θα συνεχίσει ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος να αποτελεί συχνό νόσημα για πολλά χρόνια στο μέλλον.

Στην Ακτινολογία έχουν εδραιωθεί αρχές και μέθοδοι που βοηθούν  στη διάγνωση και διαχείριση του HCC και συνεχίζεται η κλινική έρευνα σε αυτόν τον τομέα…

• Ανίχνευση εξω-οζιδιακών νεοπλασιών

3D υπερηχογράφημα-CT διπλή απεικόνιση: Είναι χρήσιμη εξέταση για την ανίχνευση των μικρών εξω-οζιδιακών διηθήσεων σε ασθενείς με ΗΚΚ, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας μικρής μελέτης που δημοσιεύθηκε στο European Journal of Radiology. Οι ερευνητές στην Ιαπωνία ανέλυσαν δείγματα ιστού από 10 ασθενείς με μονο-οζώδη HCC  που είχαν υποβληθεί σε ηπατεκτομή, και εντόπισαν συνολικά 11 εξω-οζιδιακές νεοπλασίες. Χρησιμοποίησαν διάφορες τεχνικές απεικόνισης για να συγκρίνουν την αποτελεσματικότητά τους στον εντοπισμό αυτών των νεοπλασιών: Ο 2D υπέρηχος επέτρεψε τον εντοπισμό των δύο διηθήσεων, η 3D CT επέτρεψε τον εντοπισμό των τεσσάρων, το 3D υπερηχογράφημα επέτρεψε τον εντοπισμό των 10, και η 3D υπερηχογράφημα-CT διπλή απεικόνιση επέτρεψε τον εντοπισμό και των 11 εξω-οζιδιακών κακοηθών διηθήσεων, δηλαδή 100% διάγνωση. 

• Βοήθεια στη διάγνωση δύσκολων περιπτώσεων

Σε μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, οι ειδικοί χρησιμοποιούν MALDI (matrix-assisted laser desorption ionization)  που είναι μέθοδος λέιζερ με το οποίο γίνεται  απεικόνιση φασματομετρίας μάζας για τη διερεύνηση της πολυμορφίας  του HCC και την συγκρίνουν με την πολυμορφία που υπάρχει γύρω από τον όγκο λόγω κίρρωσης. Βρήκαν αναλύοντας τα κατεψυγμένα δείγματα ηπατικού ιστού ότι η  ubiquitin υπερεκφράζεται σε HCC σε σύγκριση με την κίρρωση. Η υπερέκφραση του γονιδίου δεν προκλήθηκε από την αυτόϋπερέκφραση της ουβικιτίνης, αλλά από έναν  μετα-μεταγραφικό μηχανισμό. Καταλήγοντας, οι ερευνητές είπαν ότι τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η MALDI απεικόνιση φασματομετρίας μάζας δείχνει υπόσχεση ως ένα νέο εργαλείο «για τη διάγνωση δύσκολων περιπτώσεων ηπατοκυτταρικού καρκινώματος και μια ευκαιρία για τον εντοπισμό τυχόν υποψηφίων βιοδεικτών».

• Πρόβλεψη της ανταπόκρισης του όγκου σε χημειοεμβολισμό

Ο καθετήρας, ενδο-αρτηριακής αιμάτωσης MRI (TRIP-MRI) μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για τη μέτρηση των ποσοτικών αλλαγών στην αιμάτωση HCC κατά τη διάρκεια χημειοεμβολισμού. Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι οι μειώσεις του όγκου αιμάτωσης και η ταξινόμηση κατά Child-Pugh- high score, είναι  δύο ανεξάρτητοι παράγοντες και σχετίζονται και οι δύο ισχυρά με μικρή ανταπόκριση του όγκου. Στη  μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό  journal Academic Radiology, συμμετείχαν 28 ασθενείς με ΗΚΚ που υποβλήθηκαν σε χημειοεμβολισμό με τη βοήθεια του μαγνητικού συντονισμού και  με  παρακολούθηση 1-3 μήνες.

• Καυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες ή χειρουργική αφαίρεση;

Το ερώτημα εάν ή όχι οι ασθενείς με HCC που πληρούν τα κριτήρια του Μιλάνου (μονός όζος  HCC με 5 cm ή λιγότερο μέγιστη διάμετρο, ή μέχρι τρία οζίδια των 3 cm ή λιγότερο) θα πρέπει να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση ή καυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες (RFA) απαντάται με μια ανασκόπηση που έγινε και δημοσιεύθηκε στο Journal of Gastroenterology and Hepatology. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι στις έξι σχετικές μελέτες παρατήρησης, οι οποίες εντοπίστηκαν από τη δημοσιευμένη βιβλιογραφία, δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο μορφών θεραπείας, όσον αφορά το συνολικό ποσοστό επιβίωσης. Υποστηρίζουν ότι,στην πράξη, η επιλογή σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τη σχέση μεταξύ του κινδύνου τοπικής υποτροπής και του κινδύνου περιεγχειρητικής θνησιμότητας των ασθενών με HCC. Δημοσιευμένες μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά  τοπικών  υποτροπών μετά την RFA είναι χαμηλά, όταν ένα ελάχιστο περιθώριο ασφαλείας τουλάχιστον 4-5 mm γύρω από τον όγκο έχει επιτευχθεί. 

• Διαφορική διάγνωση του ΗΚΚ

Τέλος, σε μια πρόσφατα δημοσιευμένη αναθεώρηση γίνεται εκτενής ανασκόπηση της απεικόνισης του HCC και του ρόλου της στην διαφορική διάγνωση. Στο «πρακτικό οδηγό για τη διαφορική διάγνωση»  προτείνουν, για τον HCC να ανιχνεύεται με τη χρήση μαγνητικής τομογραφίας και με ειδικούς παράγοντες με  γαδολίνιο. Η ανασκόπηση αυτή δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαΐου του περιοδικού  the journal Clinics in Liver Disease.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.         Fukuda H, et al. Eur J Radiol. 2011 [Epub ahead of print Jun 13]

2.         Le Faouder J, et al. J Proteome Res. 2011 [Epub ahead of print Jun 15].

3.         Wang D, et al. Acad Radiol. 2011;18:828-36.

4.         Cho YK, et al. J Gastroenterol Hepatol. 2011 [Epub ahead of print Jun 16].

5.         Anis M, Irshad A. Clin Liver Dis. 2011;15:335-52.

6.         http://www.getinsidehealth.com/en/Library/Articles/en/2011/Jul/Imaging-related-issues-in HCC

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Λ. Γαλατσίου 135 & Μπουμπουλίνας, Γαλάτσι
Τ.Κ.: 111 46
Τηλ: 210 2131940, Κιν: 6974639366
e-mail:  sevvimalliou@gmail.com
Ιατρός ΕΟΠΥΥ