Βαλβιδοπάθειες

Βαλβιδοπάθειες, ICD-10 134-137, 105-108, Q22-Q23

Οι βαλβίδες της καρδιάς είναι τέσσερις: η μιτροειδής, η αορτή, η τριγλώχινα και η πνευμονική.

Από τις καρδιακές βαλβίδες μιτροειδή, αορτική, τριγλώχινα και πνευμονική, οι δύο πρώτες, που προσβάλλονται από στένωση ή ανεπάρκεια, δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση.

Οι αιτίες των βαλβιδοπαθειών είναι πολλές: ο ρευματικός πυρετός που είναι άγνωστος σήμερα στις ανεπτυγμένες χώρες, η στεφανιαία νόσος, η παχυσαρκία, η κακή διατροφή, η υπέρταση, τα εμφράγματα και η λήψη φαρμάκων που προκαλούν ανεπάρκεια, όπως η φεντερμίνη που ελαττώνει την όρεξη κ.α.

Τα συμπτώματα της βαλβιδοπάθειας είναι η ζάλη ή συγκοπή, η στηθάγχη και η δύσπνοια.

Η διάγνωση των βαλβιδοπαθειών γίνεται με την κλινική εξέταση και την ακρόαση της καρδιάς και το υπερηχογράφημα καρδιάς.

Γίνεται εκτίμηση του βαθμού της βλάβης και αναλόγως της βαρύτητας της στένωσης ή της ανεπάρκειας, αποφασίζεται αν θα γίνει χειρουργική επέμβαση για αντικατάσταση της βαλβίδας από τεχνητή ή μεταλλική.

Οι βιολογικές βαλβίδες είναι βαλβίδες από ζώα ή ανθρώπινες που αποσπώνται από μοσχεύματα καρδιάς. Είναι καλύτερες από πλευράς επιπλοκών και ποιότητας ζωής του ασθενούς, αλλά δεν διαρκούν πάνω από 15 έτη.

Οι μεταλλικές βαλβίδες διαρκούν περισσότερο, αλλά κάνουν περισσότερες επιπλοκές.

Σήμερα οι στενωμένες ή κατεστραμμένες βαλβίδες μπορούν να αντικατασταθούν με καινούριες, με τη βοήθεια ειδικών καθετήρων και όχι με καρδιοχειρουργική επέμβαση ανοιχτής καρδιάς.

Η όλη διαδικασία γίνεται με τις κλασσικές τεχνικές της Επεμβατικής Καρδιολογίας, ενώ ο ασθενής δεν υποβάλλεται σε γενική αναισθησία και εξωσωματική κυκλοφορία.

Τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα παρατηρούνται σε στένωση αορτικής βαλβίδας, που είναι η πιο συχνή σήμερα βαλβιδοπάθεια.

Τα αρχικά ενθαρρυντικά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν από την τελευταία πολυκεντρική μελέτη PARTNER, που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ και δημοσιεύτηκε πρόσφατα.

Στη μελέτη αυτή οι ερευνητές συμπεριέλαβαν ασθενείς υψηλού κινδύνου για χειρουργική επέμβαση. Στη συνέχεια, τυχαιοποιήθηκαν οι ασθενείς σε φαρμακευτική αγωγή ή διαδερμική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας. Στο πρώτο έτος παρακολούθησης είχε εντυπωσιακά καλύτερα αποτελέσματα η διαδερμική αντικατάσταση σε σχέση με τη συντηρητική αντιμετώπιση. Οι ασθενείς είχαν μειωμένη θνητότητα ανεξαρτήτως αιτίας (30% έναντι 50%), αλλά και μειωμένη ανάγκη για νοσηλεία (42,5% έναντι 70%), που σημαίνει καλύτερη ποιότητα ζωής.

Έως και σήμερα η χειρουργική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας αποτελούσε την κλασική θεραπευτική επιλογή στους ασθενείς με σοβαρή στένωση που παρουσιάζουν συμπτώματα. Τα άμεσα και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της χειρουργικής επέμβασης είναι πολύ ικανοποιητικά.

Η στένωση, όμως, αορτικής βαλβίδας στην πλειοψηφία των ασθενών εμφανίζεται σε προχωρημένη ηλικία. Συνήθως σε αυτούς τους ασθενείς παρουσιάζονται και άλλα συνοδά προβλήματα, όπως νεφρική ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσος, περιφερική αγγειοπάθεια και αναπνευστικά προβλήματα. Σε αυτή την κατηγορία ασθενών που ο περιεγχειρητικός κίνδυνος είναι μεγάλος συνήθως γινόταν συμπτωματική φαρμακευτική αντιμετώπιση ή βαλβιδοπλαστική με μπαλόνι μια μέθοδος που τείνει να εγκαταλειφθεί.

Τα τελευταία τρία χρόνια έχει εξαπλωθεί παγκοσμίως η διαδερμική εμφύτευση αορτικών βαλβίδων και περισσότεροι από 10.000 έχουν αντιμετωπιστεί επιτυχώς με τη νέα αυτή μέθοδο.

Τα προβλήματα της τεχνικής έχουν ξεπεραστεί λόγω της εμπειρίας. Αυτά ήταν η τρύπα στο μεσοκοιλιακό διάφραγμα, η προδιάταση της γηγενούς στενωμένης βαλβίδας και η παραβαλβιδική διαφυγή.

Κάθε ασθενής πρέπει να εξετάζεται ως ξεχωριστή περίπτωση και να επιλέγεται η καταλληλότερη γι' αυτόν θεραπευτική λύση από την ιατρική ομάδα, που πρέπει να περιλαμβάνει γιατρούς Καρδιοχειρουργούς και Επεμβατικούς Καρδιολόγους.

Στα κριτήρια για την επιλογή δεν πρέπει να περιλαμβάνονται μόνο χαρακτηριστικά της νόσου αυτής καθαυτής, αλλά και το προσδόκιμο επιβίωσης και ποιότητας ζωής του ασθενούς.

Βιβλιογραφία

1.       Eugene Grossi, MD et Al. Minimally Invasive Versus Sternotomy Approaches for Mitral Reconstruction: Comparison of Intermediate-Term Results. J Thorac Cardiovasc Surg 2001;121:708-13. The conclusion in this paper is that the minimally invasive approach for mitral valve reconstruction provides equally durable results with marked advantages for the patient and should be more widely used.

2.       Casselman FP, et Al. Mitral Valve Surgery can now routinely be performed endoscopically. Circulation 2003;108 Suppl 1:1148-54. This study on minithoracotomy mitral valve surgery patients reports that approximately 99% of patients thought that their scar was esthetically pleasing.

3.       Dogan S. et Al. Minimally Invasive Port-Access versus Conventional Mitral Valve Surgery: Prospective Randomized Study. Ann Thorac Surg 2005;79:492-8. A significant decrease in the amount of postoperative bleeding is demonstrated in the minimally invasive group compared with the conventional group.

4.       LAUBER M , Miceli A, Bevilacqua S, Farneti PA, et al, Minimally invasive aortic valve replacement via right anterior minithoracotomy: Early outcomes and midterm follow-up.

5.       YOZU R , Okamoto K, Kudo M, Nonaka H, et al ,New innovative instruments facilitate both direct-vision and endoscopic-assisted mini-mitral valve surgery. J Thorac Cardiovasc Surg. 2011. J Thorac Cardiovasc Surg. 2011.

6.       IRIBARNE A , Easterwood R, Russo MJ, Wang YC, et al, A minimally invasive approach is more cost-effective than a traditional sternotomy approach for mitral valve surgery. J Thorac Cardiovasc Surg. 2011.

7.       ATIK FA , Svensson LG, Blackstone EH, Gillinov AM, et al Less invasive versus conventional double-valve surgery: a propensity-matched comparison. J Thorac Cardiovasc Surg. 2011;141:1461-8.

8.       Χάρβαρντ Κλινική Research Institute (HCRI)