Πότε είναι απαραίτητο το χρώμιο στον οργανισμό;

Το χρώμιο (Chromium) είναι χημικό στοιχείο με σύμβολο Cr και ατομικό αριθμό 24. Είναι αργυρόλευκο γυαλιστερό και σκληρό μέταλλο με υψηλό σημείο τήξης.

Το χρώμιο δεν απαντάται ελεύθερο στην φύση. Εξάγεται από τα ορυκτά του, κυριότερο από τα οποία είναι ο χρωμίτης (FeCr₂O₄).

Η συγκέντρωσή του στο χώμα είναι μεταξύ 1 και 3000 mg/kg, στο θαλασσινό νερό 5 με 800 μg/L και στα ποτάμια και τις λίμνες 26 μg/L με 5,2 mg/L. Το χρώμιο είναι λαμπερό, σκληρό μέταλλο που, όταν γυαλίζεται, δίνει μια όμορφη μεταλλική λάμψη. Γι' αυτό η βιομηχανία το χρησιμοποιεί για την παρασκευή εντυπωσιακών μεταλλικών αντικειμένων. Οι ενώσεις του είναι συνήθως τοξικές.

Το χρώμιο, επίσης, είναι αξιοσημείωτο για τις μαγνητικές του ιδιότητες.

Το τρισθενές χρώμιο (Cr(III) ή Cr³⁺) απαιτείται σε ελάχιστες ποσότητες για τη ζάχαρη και το μεταβολισμό των λιπιδίων στους ανθρώπους και η απώλειά του μπορεί να προκαλέσει μια ασθένεια που ονομάζεται “απώλεια χρωμίου”. Αντίθετα το εξασθενές χρώμιο (Cr(VI) ή Cr⁶⁺) είναι πολύ τοξικό και μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις, όταν καταπίνεται. Το Cr(VI) δεν έχει αποδειχθεί ως καρκινογόνο σε διάλυμα, παρόλο που μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδα εξαιτίας κάποιας αλλεργίας.

Η χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων με χρώμιο είναι αμφιλεγόμενη εξαιτίας των περίπλοκων αποτελεσμάτων των συγκεκριμένων συμπληρωμάτων. Κάποιες περίπλοκες οργανικές ενώσεις του χρωμίου προκαλούν ζημιά στα χρωμοσώματα των κυττάρων των χάμστερ. Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι διατροφικές οδηγίες για την ημερήσια κατανάλωση χρωμίου μειώθηκαν από τα 50-200 μg για έναν ενήλικα στα 35 μg (για τους άντρες) και 25 μg (για τις γυναίκες).

Φυσικές πηγές χρωμίου: Θυμάρι, σιτάρι, μαγιά μπύρας, λαχανικά, φρούτα, κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα και δημητριακά.

Το χρώμιο χρησιμοποιείται στα οδοντοτεχνικά κράματα όπως: CoCr και NiCr. Σημαντική εφαρμογή βρίσκει, επίσης, στην κατασκευή χρωμιοχαλύβων, οι οποίοι είναι ανοξείδωτοι, αλλά και στην επιχρωμίωση μετάλλων που επιθυμείται η προστασία τους από τη διάβρωση. 

Το χρώμιο είναι ένα μέταλλο, το οποίο είναι απαραίτητο για τον ανθρώπινο οργανισμό σε μικρές ποσότητες.

Το χρώμιο έχει αποδειχθεί, από επιστημονικές μελέτες, ότι επάγει την έκκριση της ινσουλίνης, ορμόνη ζωτικής σημασίας για το μεταβολισμό των υδατανθράκων, του λίπους και της πρωτεΐνης στο ανθρώπινο σώμα. Τα τελευταία χρόνια οι μελέτες συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η χορήγηση συμπληρώματος χρωμίου μπορεί να προλαμβάνει σε κάποια άτομα την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ, ή και να βοηθά στον καλύτερο έλεγχο της γλυκόζης του αίματος σε διαβητικούς ασθενείς.

Διαιτητικές Πηγές Χρωμίου

Τα περισσότερα τρόφιμα περιέχουν ίχνη χρωμίου, ενώ σχετικά καλές πηγές είναι το κρέας, τα προϊόντα ολικής αλέσεως, καθώς επίσης και κάποια φρούτα, λαχανικά και μπαχαρικά. Αντιθέτως, τρόφιμα πλούσια σε απλά σάκχαρα (φρουκτόζη, γλυκόζη) είναι φτωχά σε χρώμιο. 

Τρόφιμο	Χρώμιο (mcg)
½ κούπα μπρόκολο	11
1 κούπα χυμός σταφύλι	8
60 γρ. Ψωμί ολικής	4
1 κούπα πουρέ πατάτας	3
1 κ.γ. σκόρδο	3
1 κ.γ. ξηρός βασιλικός	2
100 γρ. μοσχαρίσιο κρέας	2
1 κούπα χυμός πορτοκάλι	2
100 γρ. Στήθος γαλοπούλας	2
30 γρ. κράκερς ολικής αλέσεως	1
150 ml κόκκινο κρασί	1-13
1 μήλο με φλούδα	1
1 μέτρια μπανάνα	1
½ κούπα φασολάκια πράσινα	1

Πόσο χρώμιο χρειαζόμαστε;

Οι ανάγκες σε χρώμιο ποικίλουν ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα που ανήκει το κάθε άτομο και ανάλογα με το φύλο. Επίσης, οι ανάγκες σε χρώμιο αυξάνονται σε γυναίκες που είναι έγκυες ή θηλάζουν.

Ηλικία	Νεογνά και Παιδιά (mcg/ημ.)	Άνδρες (mcg/ημ.)	Γυναίκες (mcg/ημ.)	Έγκυες (mcg/ημ.)	Θηλάζουσες (mcg/ημ.)
0 έως 6 μηνών	0.2	-	-	-	-
7 έως 12 μηνών	5.5	-	-	-	-
1 έως 3 ετών	11	-	-	-	-
4 έως 8 ετών	15	-	-	-	-
9 έως 13 ετών	-	25	21	-	-
14 έως 18 ετών	-	35	24	29	44
19 έως 50 ετών	-	35	25	30	45
>50 ετών	-	30	20	-	-

Πότε χρειάζεται συμπληρωματική χορήγηση χρωμίου;

Η απορρόφηση του χρωμίου πραγματοποιείται στο λεπτό έντερο και ευνοείται παρουσία βιταμίνης C και νιασίνης και αποθηκεύεται κυρίως στο ήπαρ, στη σπλήνα και στα οστά. Σημαντικές ποσότητες αποβάλλονται με τη διούρηση. Οι ποσότητες αυτές ποικίλλουν και φαίνεται να είναι αυξημένες σε έγκυες, θηλάζουσες και σε περιπτώσεις τραυματισμού, έντονου στρες και έντονης άσκησης. Επιπλέον, έχει φανεί ότι άτομα τρίτης ηλικίας τείνουν να εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα χρωμίου στο σώμα τους σε σχέση με έναν υγιή ενήλικα. Συνεπώς, έγκυες και θηλάζουσες, σοβαρά τραυματίες, αθλητές και άτομα τρίτης ηλικίας είναι πιθανό να χρειάζονται συμπλήρωμα χρωμίου. Τέλος, άτομα που πάσχουν από διαβήτη τύπου ΙΙ και δυσανεξία στη γλυκόζη μπορεί να βοηθηθούν από ένα συμπλήρωμα χρωμίου.

Από κάποιες μεμονωμένες μελέτες φάνηκε ότι χορήγηση συμπληρώματος χρωμίου είχε σαν αποτέλεσμα την πτώση της LDL (κακής) χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, ενώ οδήγησε στην αύξηση της HDL (καλής) χοληστερόλης σε ανθρώπινο πληθυσμό.

Αναφορικά με την επίδραση συμπληρώματος χρωμίου στη σύσταση σώματος, λιγοστές μελέτες δείχνουν ότι η χορήγηση χρωμίου μειώνει το λιπώδη ιστό και αυξάνει την άλιπη σωματική μάζα.

Συμπερασματικά, το χρώμιο που χρειάζεται ένα υγιές άτομο μπορεί να προσληφθεί μέσω της διατροφής, μέσα από ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο πλούσιο σε λαχανικά και φρούτα, με ικανοποιητική κατανάλωση πουλερικών, οσπρίων, προϊόντων ολικής αλέσεως και γαλακτοκομικών. 

Το συμπλήρωμα χρωμίου φαίνεται να χρειάζεται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις σε έγκυες και θηλάζουσες, σε αθλητές και βαριά τραυματίες και πιθανώς σε κάποια άτομα τρίτης ηλικίας.