Θεραπεία σε ανθεκτικό ή υποτροπιάζον λέμφωμα μέσης ή υψηλής κακοήθειας

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Non Hodgkin λέμφωμα

Θεραπεία σε ανθεκτικό ή υποτροπιάζον λέμφωμα μέσης ή υψηλής κακοήθειας

Μη-Hodgkin λέμφωμα είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου του λεμφικού συστήματος, που είναι  μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, τα ποσοστά εμφάνισης  NHL έχουν σχεδόν διπλασιαστεί.

Το Μη-Hodgkin λέμφωμα δεν είναι μια ενιαία ασθένεια, αλλά μάλλον μια ομάδα αρκετών καρκίνων. 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι υπάρχουν τουλάχιστον 61 είδη NHL. Παρά το γεγονός ότι οι διάφοροι τύποι του NHL έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, διαφέρουν ως προς την εμφάνισή τους κάτω από το μικροσκόπιο, στα μοριακά χαρακτηριστικά τους, στην ανάπτυξή τους, τις επιπτώσεις τους στον οργανισμό  και το πώς αντιμετωπίζονται.

Τα μη-Hodgkin λεμφώματα σε γενικές γραμμές χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες: λεμφώματα Β-λεμφοκυττάρων και λεμφώματα Τ-κυττάρων. 

Τα λεμφώματα Β-λεμφοκυττάρων προέρχονται από ανώμαλη ανάπτυξη Β-λεμφοκυττάρων και αντιπροσωπεύουν το 85 τοις εκατό όλων των NHL λεμφωμάτων, ενώ τα  λεμφώματα Τ-λεμφοκυττάρων που αναπτύσσονται από ανώμαλα Τ-λεμφοκύτταρα  αντιπροσωπεύουν το υπόλοιπο 15 τοις εκατό όλων των NHL. Τα Μη-Hodgkin λεμφώματα μπορεί, επίσης, να χαρακτηριστούν ως νωχελικά με αργή ανάπτυξη  ή επιθετικά ταχέως αναπτυσσόμενα.

Σε ανθεκτικό ή υποτροπιάζον λέμφωμα μέσης ή υψηλής κακοήθειας που οι ασθενείς αποτυγχάνουν να έχουν πλήρη ανταπόκριση στη θεραπεία (CR) μπορεί να λάβουν ακτινοθεραπεία, αν η περιοχή που εμπλέκεται στη βλάβη είναι μικρή.

Διασωστική χημειοθεραπεία, ακολουθούμενη από αυτόλογη μεταμόσχευση autologous-stem-cell-transplant ( από τον ίδιο τον ασθενή) είναι η καλύτερη θεραπεία, αν είναι εφικτό.

Ασθενείς με μερρική ανταπόκριση PR έχουν 20-40% πιθανότητα να θεραπευτούν, αλλά το ποσοστό μακράς επιβίωσης σε πραγματικά ανθεκτικό λέμφωμα είναι 10%, γι' αυτό η υψηλής δόσης χημειοθεραπεία δεν συνιστάται. Αλλογενής μεταμόσχευση (allogeneic bone marrow transplantation) συστήνεται σε αυτούς τους ασθενείς (από άλλο δότη).

Χημειοθεραπευτικά σχήματα διάσωσης συνήθως περιλαμβάνουν υψηλές δόσεις cytosine arabinoside, κορτικοστερεοειδή και cisplatine με ή χωρίς Etoposide (ESHAP)

• ESHAP /21-28d

Cisplatin 25/d CIV (συνεχής IV) d1-d4
Etoposide 40 d1-d4
Cytarabine 2,000 2hq12h (d2x2doses)
Dexamethasone  40 total dose d1-d4

• Συνδυασμοί με ifosfamide (ICE, MINE) και άλλα πιθανώς βοηθητικά χημειοθεραπευτικά σχήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν (CEPP-B, EVA, mini-BEAM, VAPEC-B και infusional EPOCH). Όλα αυτά τα σχήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με rituximab. Όλα αυτά τα σχήματα προσφέρουν θεαματική, αλλά μικρής διάρκειας υφέσεις σε 40-50% των ασθενών. Ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 10% έχουν παρατεταμένες ανταποκρίσεις.

Η χημειοθεραπεία υψηλής δόσης με ακτινοβολία και αυτόλογη μεταμόσχευση μυελού των οστών ή βλαστικών κυττάρων

Μια παρόμοια στρατηγική με αυτή που χρησιμοποιείται στο Hodgkin Λέμφωμα έχει υιοθετηθεί και για το ενδιάμεσης κακοήθειας Μη Hodgkin Λέμφωμα μετά από υποτροπή και θεραπεία με CHOP. Ένα συμβατό σχήμα βασισμένο στην χημειοθεραπεία υψηλής δόσης χρησιμοποιείται, μερικές φορές συνδυασμένο με ολική ακτινοβολία σώματος και ακολουθείται από επανέγχυση των κρυοδιατηρημένων περιφερικών βλαστικών κυττάρων τα οποία κινητοποιούνται με αυξητικούς παράγοντες. Τα αποτελέσματα από αυτή την στρατηγική είναι καλύτερα σε χημειοευαίσθητες υποτροπές, και περίπου 40% από αυτούς τους ασθενείς μπορούν να έχουν μακράς διάρκειας χωρίς νόσο επιβίωση. Τα αποτελέσματα είναι λιγότερο αισιόδοξα σε ασθενείς που είναι ανθεκτικοί στην χημειοθεραπεία και που ποτέ δεν κατάφεραν ύφεση. (μελέτη PARMA)

Η αλλογενής μεταμόσχευση μυελού των οστών διαφέρει από την αυτόλογη μεταμόσχευση ή την μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων στο ότι είναι πιθανή η νόσος ξενιστή κατά του μοσχεύματος και η βαρύτητα εξαρτάται από τον τύπο λεμφώματος. Η αλλογενής μεταμόσχευση μπορεί να είναι μια καλή περίπτωση σε νέους ασθενείς που έχουν συμβατό δότη και δεν θα ωφεληθούν από την αυτόλογη

Θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα παρόμοια με αυτά που δίνονται σε χαμηλής κακοήθεις Μη Hodgkin Λέμφωμα είναι μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση.

(Τα φάρμακα αυτά μπορούν να στοχεύουν τα αντιγόνα των Β-λεμφοκυττάρων  CD23, CD19, CD20, CD22 ή και άλλα αντιγόνα πιο γενικά CD5, CD25, CD80, CD40, όπως το Alemtuzumab (Campath-1H) αντί CD52 (λεμφοκύτταρα Β και Τ και μονοκύτταρα). Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθούν άνοσες τοξίνες και ιδιότυπα εμβόλια για την διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος μόνα τους ή μαζί με μεταμόσχευση δενδριτικών κυττάρων, ολιγονουκεοτίδια εναντίον BCL-2, αντιαγγειογενετικοί παράγοντες, πρωτεοσώματα, κυκλίνες, μόρια σηματοδότησης και ένζυμα δυακετυλάσης.

Η μοριακή ανάλυση του λεμφώματος μπορεί να αποδείξει πια είναι η κατάλληλη θεραπεία, ώστε να γίνει εξατομικευμένη θεραπεία.

emedi.gr

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Λ. Γαλατσίου 135 & Μπουμπουλίνας, Γαλάτσι
Τ.Κ.: 111 46
Τηλ: 210 2131940, Κιν: 6974639366
e-mail: sevvimalliou@gmail.com
Ιατρός ΕΟΠΥΥ