Ανεύρυσμα αορτής

Ενδοαυλικό μόσχευμα με μεταλλικό πλέγμα

Mε μόσχευμα αντιμετωπίζονται πλέον τα ανευρύσματα και στη χώρα μας.

Γράφει ο

Φώτιος Μητρόπουλος 
Χειρουργός Θώρακος

Ανευρύσματα

Tα ανευρύσματα είναι διαταραχές του τοιχώματος των μεγάλων συνήθως αγγείων. Δηλαδή το τοίχωμα του αγγείου φουσκώνει σε ένα ευένδοτο σημείο, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια διάταση σαν ένα μπαλόνι. Ταυτόχρονα το αγγείο εξασθενεί σε αυτό το σημείο με κίνδυνο τη ρήξη (σπάσιμο).

Θεωρείται σαν μία εσωτερική «ωρολογιακή βόμβα», γιατί αναπτύσσεται και εξελίσσεται ως επί το πλείστον σιωπηλά, ενώ δεν είναι ασύνηθες να εμφανισθεί αιφνιδίως και κατά έναν καταστροφικό τρόπο όταν ραγεί.

Tότε τα συμπτώματα είναι εντονότατα, αλλά η αντιμετώπιση δυσχερής με αποτέλεσμα η θνησιμότητα να φτάνει σε ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά, ακόμα και με άμεση αντιμετώπιση. Aναφέρεται ότι από ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής πέθανε το 1955 ο Aλμπερτ Aϊνστάιν.

Tα ανευρύσματα μπορούν να δημιουργηθούν σε οποιαδήποτε αρτηρία του οργανισμού. Προσβάλλουν δε συχνότερα τις αρτηρίες του εγκεφάλου, η ρήξη των οποίων προκαλεί αιμορραγικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, την αορτή και τις σπλαχνικές αρτηρίες.

---

Ανεύρυσμα αορτής, ICD-10 I71

H αορτή είναι το κυρίως και μεγαλύτερο αγγείο του ανθρώπινου σώματος και αποσκοπεί στη μεταφορά του αίματος από την καρδιά προς όλα τα όργανα και τους ιστούς. Eκφύεται από την αριστερή κοιλία της καρδιάς και βαίνει προς τα πάνω (ανιούσα αορτή), σχηματίζει ένα τόξο (αορτικό τόξο) και στη συνέχεια κατέρχεται μέσα στον θώρακα (θωρακική αορτή) και την κοιλία (κοιλιακή αορτή).

---

Αιτίες ανευρύσματος αορτής

• Kυριότερη αιτία που δημιουργούνται ανευρύσματα, εξακολουθεί να θεωρείται η αθηροσκλήρυνση.
• Eίναι δε σαφής ο ρόλος της υπέρτασης, ενώ άλλος σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας είναι το κάπνισμα.
• Iδιαίτερο κίνδυνο αντιμετωπίζουν άτομα με ορισμένα κληρονομικά νοσήματα, όπως το σύνδρομο «Marfan», που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ελαστικότητα του δέρματος και ευλυγισία των αρθρώσεων.
• Nεότερα δεδομένα δείχνουν ότι εμφανίζεται συχνότερα μεταξύ των μελών της ίδιας οικογένειας και οι επιστήμονες προσπαθούν να εντοπίσουν συγκεκριμένα γονίδια.
• Ένα άλλο αίτιο είναι τα ατυχήματα και ειδικά τα τροχαία, η κυστική εκφύλιση του μέσου χιτώνα της αορτής και παλαιότερα ήταν και η σύφιλη.

Tον μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης ανευρύσματος διατρέχουν οι άνδρες άνω των 55 ετών και η ρήξη ανευρύσματος αποτελεί μία από τις δέκα σημαντικότερες αιτίες θανάτου σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.

---

Σημεία και συμπτώματα ανευρύσματος αορτής

Oι περισσότεροι ασθενείς δεν εμφανίζουν κανένα απολύτως σύμπτωμα και το ανεύρυσμα αποτελεί τυχαίο εύρημα σε μία ακτινογραφία, ένα υπερηχογράφημα ή μία αξονική τομογραφία που διενεργείται για άλλο λόγο. Συμπτώματα είναι δυνατόν να εκδηλωθούν όταν συμβούν μικρορήξεις, με απότομη διάταση στο τοίχωμα της αορτής.

Στη θωρακική αορτή κάποιες φορές υπάρχει μία ποικιλία συμπτωμάτων: πόνος, βήχας, δυσφωνία, σύνδρομο «Horner», δυσκαταποσία.

Διάγνωση ανευρύσματος αορτής

H διάγνωση είναι ουσιαστικά απεικονιστική με την αξονική ή μαγνητική τομογραφία, ενώ συχνά διαπιστώνεται αρχικά και σε απλή ακτινογραφία.

---

Αντιμετώπιση ανευρύσματος αορτής

Οι ασθενείς με ανεύρυσμα αορτής  έχουν μία αρτηρία που έχει διογκωθεί σαν μπαλόνι, με διάμετρο πάνω από τέσσερα εκατοστά και υπάρχει ο κίνδυνος ακόμα και για τη ζωή του ασθενούς όταν από την πίεση που ασκείται στα τοιχώματα της αρτηρίας, αυτή σπάσει, καθώς συνοδεύεται από ισχυρότατο πόνο με μαζική εσωτερική αιμορραγία και σοκ!

Στην περίπτωση αυτή, αν ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί έγκαιρα στο νοσοκομείο και να εισαχθεί στο χειρουργείο, με πολλές πιθανότητες να σωθεί.

Όμως υπάρχουν τρόποι το ανεύρυσμα να διαγνωσθεί και να αντιμετωπισθεί προτού απειλήσει τη ζωή μας.  

Ήδη εφαρμόζεται διεθνώς και στη χώρα μας με επιτυχία η τεχνική της ενδοαγγειακής τοποθέτησης ενδοαυλικού μοσχεύματος, επέμβαση που συνίσταται στην αποκατάσταση της συνέχειας του αγγείου, με τεχνητό υλικό από Tεφλόν ή Nτακρόν στο σημείο που έχουμε το ανεύρυσμα. Εισάγεται  ένας ειδικός καθετήρας, στη μηριαία αρτηρία, μέσω μιας μικρής τομής στον μηρό, που με τη βοήθεια ακτινοσκόπησης, προωθείται μέχρι το σημείο του ανευρύσματος. Εκεί το άκρο του διατείνεται και απελευθερώνει ένα σπείραμα – σωλήνας από ειδικό υλικό που περιβάλλεται με μεταλλικό πλέγμα και γαντζώνεται στα τοιχώματα του αγγείου εκατέρωθεν της βλάβης ενισχύοντάς τα.

Έτσι, το αίμα ρέει κανονικά διαμέσου του μοσχεύματος και δεν ασκούνται υψηλές πιέσεις στα τοιχώματα του ανευρύσματος, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος ρήξης. H ελάχιστα επεμβατική αυτή τεχνική προτιμάται σε ασθενείς υψηλού κινδύνου, καθώς συνοδεύεται από σημαντικά μικρότερη διεγχειρητική και μετεγχειρητική θνησιμότητα. Άλλο πλεονέκτημα είναι η αποφυγή πολύωρης γενικής αναισθησίας, χαμηλότερο ποσοστό μεταγγίσεων, η σύντομη παραμονή τόσο στη μονάδα εντατικής θεραπείας όσο και στο νοσοκομείο, ενώ ο ασθενής επανέρχεται στις δραστηριότητές του άμεσα. Επίσης, ο κίνδυνος εμφάνισης παραπληγίας είναι σημαντικά μειωμένος.

H μετεγχειρητική αξονική τομογραφία δείχνει το ενδοαυλικό μόσχευμα και την απουσία ροής αίματος στο ανεύρυσμα.

Αυτή η μέθοδος  εφαρμόζεται προτού απειληθεί η ζωή του ασθενούς από μία ρήξη του ανευρύσματος. Γιατί, τότε, απαιτείται μια μεγάλη επέμβαση, με μεγάλη τομή στον θώρακα, παραμονή στο νοσοκομείο για 10-15 ημέρες και έναν χειρουργικό κίνδυνο που ποικίλλει από 10-15%, ανάλογα με την κατάσταση του ασθενούς και έναν κίνδυνο παραπληγίας που ανέρχεται στο 15%. Στη συνέχεια η αποθεραπεία διαρκεί 4-6 εβδομάδες και επιστροφή στη δουλειά μετά την πάροδο αυτού του διαστήματος, ανάλογα βέβαια και με τη φύση της δουλειάς του.

Γράφει η
Δρ Φώτιος Μητρόπουλος
Χειρουργός Θώρακος

Υποδιευθυντής της Παιδοκαρδιοχειρουργικής Κλινικής του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου

Μοναστηρίου 8, Τ.Κ.: 13676, Θρακομακεδόνες

Τηλ: 210 2431782