Δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα

Η δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα οφείλεται σε ατυχήματα 

Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) αποτελεί προϊόν ατελούς καύσης οργανικών ουσιών.

Η δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα, ICD-10 T58, είναι μια ύπουλη κατάσταση, καθώς αυτό είναι άοσμο και δεν διακρίνεται στην ατμόσφαιρα όπως ο καπνός (αιθάλη).

Τα πιο συνηθισμένα ατυχήματα αφορούν ανθρακωρύχους, οδηγούς οχημάτων που κοιμούνται μέσα σε αυτά με αναμμένη μηχανή, επισκευές οχημάτων που γίνονται μέσα σε κλειστά γκαράζ, συσκευές οικιακής θέρμανσης, όπως μαγκάλι, τζάκι ή σόμπα σε χώρους που δεν αερίζονται επαρκώς, πυρκαγιές, αλλά και απόπειρες αυτοκτονίας.

Η τοξική δράση του μονοξειδίου του άνθρακα οφείλεται στην ικανότητά του να εκτοπίζει το οξυγόνο από τις θέσεις δέσμευσής του με την αιμοσφαιρίνη. Αυτό οφείλεται στην πολύ μεγαλύτερη χημική συγγένεια που έχει το μονοξείδιο του άνθρακα με την αιμοσφαιρίνη, σε σχέση με το οξυγόνο. Με τον τρόπο αυτό εμποδίζεται η ανταλλαγή των αερίων στο επίπεδο των ιστών και γρήγορα εμφανίζεται υποξία.

Τα συμπτώματα της εγκεφαλικής υποξίας και το ιστορικό εκθέσεως στο αέριοεπιβάλλουν άμεση εφαρμογή της θεραπείας, για δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα, ακόμη και πριν οι εργαστηριακές εξετάσεις επιβεβαιώσουν οριστικά τη διάγνωση.

Καθώς αυξάνει η συγκέντρωση του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα, εμφανίζεται ναυτία, κόπωση και πονοκέφαλος. Πολύ χαρακτηριστικό είναι το βαθύ κόκκινο χρώμα που αποκτά το θύμα, σαν κεράσι, που είναι εμφανές και στο πρόσωπο. Στη συνέχεια το θύμα πέφτει σε κώμα και επέρχεται ο θάνατος. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και οι πάσχοντες από καρδιοαναπνευστικές παθήσεις είναι πολύ πιο ευάλωτοι στις τοξικές επιδράσεις του μονοξειδίου του άνθρακα.

Εκτός από την οξεία δηλητηρίαση και η χρόνια δηλητηρίαση είναι πιθανή, όταν π.χ. μια οικιακή συσκευή εμφανίζει ελαττωματική λειτουργία και τα επίπεδα του μονοξειδίου του άνθρακα αυξάνουν μεν, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό ώστε να επέλθει κώμα. Ο γιατρός πρέπει να υποπτεύεται τη χρόνια δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα, όταν περισσότερα από ένα μέλη της ίδιας οικογένειας εμφανίζουν συμπτώματα, όπως κόπωση, ναυτία και πονοκεφάλους.

Όταν κάποιος ανακαλύψει ένα άτομο που είναι πολύ πιθανόν να έχει δηλητηριαστεί με μονοξείδιο του άνθρακα θα πρέπει να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες.

• Το θύμα θα πρέπει να μεταφερθεί το συντομότερο σε χώρο που αερίζεται καλά.
• Αν το θύμα δεν εμφανίζει αυτόματη αναπνοή ή δεν ψηλαφάται σφυγμός, ακολουθείται η διαδικασία της καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης.
• Με γρήγορες κινήσεις θα πρέπει ο χώρος που συνέβη το ατύχημα να αεριστεί καλά και να γίνει προσπάθεια εντοπισμού της πηγής του μονοξειδίου του άνθρακα, ώστε να διαφυλαχθεί η ασφάλεια των διασωστών.
• Χορηγείται στον άρρωστο οξυγόνο 100% με προσωπίδα ή τέντα υψηλής πιέσεως οξυγόνου, αν υπάρχει και διατηρείται σε ηρεμία.
• Αν υπάρχει υπερθερμία, ελαττώνεται η θερμοκρασία του σώματος.

Βιβλιογραφία

Manuel Θεραπευτικής, Department of Medicine Washington University School of Medicine, Εκδ. Λίτσας.