Το διάστρεμμα της ποδοκνημικής
Το διάστρεμμα του αστραγάλου, ICD - 10 S93.4, συμβαίνει μετά από τραυματισμό και είναι μια συχνή ιατρική κατάσταση, όπου ένας ή περισσότεροι από τους συνδέσμους του αστραγάλου έχουν τραυματιστεί ή έχουν υποστεί ρήξη.
Διάστρεμμα, δηλαδή, είναι η τραυματική ρήξη (διατομή) διαφόρων συνδέσμων της αρθρώσεως, αλλά χωρίς κάταγμα στα οστά. Στην νεοελληνική καθομιλουμένη το διάστρεμμα αποκαλείται στραμπούληγμα.
Ποδοκνημική είναι η άρθρωση που σχηματίζεται μεταξύ της κνήμης και του αστράγαλου. Τα οστά συνδέονται μεταξύ τους και σταθεροποιούνται με ταινίες συνδετικού ιστού, οι οποίες αποκαλούνται σύνδεσμοι. Οι σύνδεσμοι καθοδηγούν τις κινήσεις των αρθρώσεων και δεν επιτρέπει μεγάλη απομάκρυνση των οστών μεταξύ τους. Οι σύνδεσμοι φυσιολογικά έχουν μεγάλη ελαστικότητα και όταν διαταθούν επανέρχονται στο φυσιολογικό τους μήκος , χωρίς προβλήματα. Όταν όμως λόγο μιας βίαιης κίνησης τα οστά απομακρυνθούν σημαντικά μεταξύ τους τότε οι σύνδεσμοι διατείνονται σημαντικά και είναι δυνατόν να κοπούν...
Το διάστρεμμα είναι η συχνότερη κάκωση ποδοκνημικής. Ευθύνεται για το 30-40% των αθλητικών κακώσεων. Μπορεί να συμβεί σε άτομα κάθε ηλικίας και η αθλητικής ενασχόλησης, αλλά είναι ιδιαίτερα συχνά σε αθλούμενους. Μπορεί να συμβεί όταν κατεβαίνουμε τις σκάλες ή όταν περπατάμε τον δρόμο. Τα περισσότερα διαστρέμματα προκαλούνται μετά από βίαια επώδυνη στροφή του ποδιού προς τα έσω.
Μπορεί να υποστηριχθεί, ότι οι έφηβοι είναι περισσότερο σωματικά δραστήριοι, το οποίο οδηγεί σε υψηλότερες πιθανότητες για διάστρεμμα στον αστράγαλο. Πάνω από το 50 % των διαστρεμμάτων αστραγάλου οφείλονται στον αθλητισμό. Μπορούμε να πούμε ότι η ηλικία και τα επίπεδα δραστηριότητας είναι οι καλύτεροι δείκτες κινδύνου για διάστρεμμα στον αστράγαλο.
Όταν ένα διάστρεμμα συμβαίνει, θα διαρρεύσει υγρό από τα αιμοφόρα αγγεία μέσα στον ιστό που περιβάλλει την άρθρωση. Λευκά αιμοσφαίρια υπεύθυνα για τη φλεγμονή μεταναστεύουν στην περιοχή, και η ροή του αίματος αυξάνει, επίσης. Μαζί με αυτή την φλεγμονή και το οίδημα από το υγρό συνυπάρχει και πόνος. Τα νεύρα στην περιοχή γίνονται πιο ευαίσθητα και η περιοχή είναι θερμή και ερυθρή λόγω της αυξημένης ροής αίματος.
Οι ακόλουθοι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν σε αυξημένο κίνδυνο για διαστρέμματα αστραγάλου:
- Οι αδύναμοι μύες/τένοντες στην ποδοκνημική άρθρωση, ιδιαίτερα οι μύες του κάτω μέρους του ποδιού που διασχίζουν την εξωτερική, ή πλευρική όψη της άρθρωσης του αστραγάλου (δηλαδή οι περονιαίοι μύες).
- Ασθενείς ή χαλαροί σύνδεσμοι που ενώνουν μεταξύ τους τα οστά της άρθρωσης του αστραγάλου - αυτό μπορεί να είναι κληρονομικό ή να οφείλεται σε υπερέκταση των συνδέσμων, ως αποτέλεσμα των επαναλαμβανόμενων διαστρεμμάτων στον αστράγαλο.
- Η έλλειψη προθέρμανσης και/ή των διατάσεων πριν την αθλητική δραστηριότητα
- Ανεπαρκής κοινή ιδιοδεκτικότητα (δηλαδή αίσθηση της θέσης)
- Αργή δυναμική αντίδραση του νευρώνα σε μία θέση
- Το τρέξιμο σε ανώμαλες πιφάνειες
- Παπούτσια με ανεπαρκή υποστήριξη φτέρνας
- Τα ψηλοτάκουνα παπούτσια - λόγω της δυσμενούς θέσης της άρθρωσης του αστραγάλου σε μια υπερυψωμένη φτέρνα, καθώς και ημικρή βάση στήριξης.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Πόνο
• Οίδημα (πρήξιμο)
• Αιμάτωμα
• Εκχύμωση
• Δυσκαμψία
• Χωλότητα (ο ασθενής δεν μπορεί να βαδίσει εύκολα)
Ταξινόμηση
Ανάλογα με το βαθμό της βλάβης ή τον αριθμό των συνδέσμων που έχουν υποστεί ζημιά, κάθε διάστρεμμα χαρακτηρίζεται από ήπιο έως σοβαρό.
1ου βαθμού: οι σύνδεσμοι έχουν διαταθεί, το οίδημα και ο πόνος είναι μικρός, η δυσχέρεια στη βάδιση ήπια και η αποκατάσταση είναι πλήρης.
2ου βαθμού: παρατηρείται μερική ρήξη των συνδέσμων της ποδοκνημικής, το οίδημα και ο πόνος είναι μέτριας βαρύτητας, ενώ η δυσκολία στη βάδιση σημαντική. Η φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει.
3ου βαθμού: πλήρης ρήξη των συνδέσμων της ποδοκνημικής άρθρωσης παρουσιάζει έντονη αστάθεια κατά την εξέταση, ενώ ο πόνος και η λειτουργική δυσχέρεια του ασθενή είναι σημαντική. Είναι αναγκαία η ακινητοποίηση του άκρου, παρατεταμένη φυσικοθεραπεία και σε ορισμένες περιπτώσεις και η χειρουργική επέμβαση.
Μετά από ένα διάστρεμμα η βάδιση και η φόρτιση του ποδός είναι συχνά επώδυνη η αδύνατη. Το οίδημα διαρκεί από 2-6 ημέρες. Η δημιουργία αιματώματος στο δέρμαοφείλεται στη ρήξη των αγγείων που βρίσκονται στους συνδέσμους. Σε γενικές γραμμές η επούλωση των ραγέντων συνδέσμων διαρκεί 4-6 εβδομάδες, διάστημα για το οποίο η ποδοκνημική θα πρέπει να προστατεύεται.
Διάγνωση
Η διάγνωση ενός διαστρέμματος γίνεται από το ιατρικό ιστορικό, συμπεριλαμβανομένων των συμπτωμάτων, καθώς επίσης και κάνοντας μια διαφορική διάγνωση για κατάγματα των οστών.
Τα διαστρέμματα και οι θλάσεις 1ου βαθμού γίνονται εύκολα αντιληπτά από τον ίδιο τον τραυματία.
Τα διαστρέμματα και οι θλάσεις 2ου βαθμού διαπιστώνονται συνήθως από τον γιατρό που μπορεί να ζητήσει ακτινογραφίες του τραυματισμένου σημείου για εξακριβώσει αν πρόκειται για διάστρεμμα ή άλλη σοβαρή βλάβη της άρθρωσης. Δεδομένου ότι οι μύες δεν απεικονίζονται στην ακτινογραφία, τα διαστρέμματα και θλάσεις 2ου και 3ου βαθμού διαπιστώνονται συνήθως με τη φυσική (κλινική) εξέταση από τον ιατρό.
Πίσω από ένα διάστρεμμα της ποδοκνημικής άρθρωσης, μπορεί να κρύβονται:κάταγμα περόνης, κάταγμα αστραγάλου, κάταγμα έσω σφυρού, κάταγμα ταρσού, κάταγμα μεταταρσίων, χόνδρινο κάταγμα μη ορατό σε ακτινογραφία, βλάβη του συζευκτικού χόνδρου στα παιδιά και τους εφήβους (βλάβες τύπου Salter), σημαντικές ρήξεις τενόντων ή συνδέσμων, κλπ. Ορισμένα από αυτά χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση.
Θεραπεία
Πρώτες Βοήθειες για το διάστρεμμα
Η βαρύτητα του διαστρέμματος μπορεί να μειωθεί με τα παρακάτω μέτρα άμεσα μετά την κάκωση:
Προστασία του ποδιού από νέο τραυματισμό μέσω της επίδεσης και της ακινητοποίησης
Ανάπαυση δηλαδή αποχή από δραστηριότητες που προκαλούν πόνο η χωλότητα κατά την βάδιση. Συχνά είναι αναγκαία η χρήση δεκανικιών.
Παγοθεραπεία, δηλαδή, η εφαρμογή παγοκύστης, όχι άμεσα πάνω στο δέρμα, αλλά αφού τυλιχτεί σε πετσέτα εφαρμογή του πάγου γίνεται για 15-20 λεπτά, 5-8 φορές την ημέρα για 24-72 ώρες. Μεταξύ της διαδοχικής εφαρμογής πάγου θα πρέπει να μεσολαβήσει διάστημα τουλάχιστον μιας ώρας.
Πίεση δηλαδή περιτύλιξη του ποδιού με ελαστικό επίδεσμο. Ο επίδεσμος θα πρέπει να είναι ελαφρά πιεστικός, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να τον ασθενή Ή να αλλάζει το χρώμα των δακτύλων σε μπλε Ή να αισθάνεται τα δάκτυλα του ποδιού ψυχρά.
Ανύψωση του ποδιού πάνω από το επίπεδο της καρδιάς.
Προσοχή: κατά τις πρώτες 24 ώρες αποφύγετε τα ζεστά μπάνια, τις θερμαντικές αλοιφές και το οινόπνευμα, επειδή είναι δυνατόν να προκαλέσουν αύξηση του οιδήματος.
Ανάπαυση, πάγο για 48 ώρες, περίδεση με ελαστικό επίδεσμο και ανάρτηση του διαστρέμματος ή της θλάσης ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς.
Συμπληρώματα διατροφής
Απαραίτητη είναι η βιταμίνη C και τα βιοφλανοειδή ως συμπληρώματα μιας διατροφής υψηλής σε ολόκληρους καρπούς, φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Αντιφλεγμονώδη, όπως η βρομελίνη (ένα προτεολυτικό ένζυμο που υπάρχει στον ανανά) και ο κουρκουμάς (curcuma longa) μπορεί επίσης να βοηθήσουν.
Ομοιοπαθητικά φάρμακα
Μπορεί αρχικά να χρησιμοποιηθεί για λίγες ημέρες το ομοιοπαθητικό φάρμακο Άρνικα (Arnica Montana) και στη συνέχεια το Rhus tox (Rhus toxicodendron) για τραυματισμούς των αρθρώσεων ή η Ruta rutagraveolens για τους τραυματισμούς των μυών.
Τζελ ή αλοιφή άρνικας, όπως το Traumeel, ή ένας ομοιοπαθητικός συνδυασμός άρνικας και άλλων φαρμάκων, έχει επίσης αποδειχθεί ευεργετικός για ορισμένα διαστρέμματα.
Κινέζικη ιατρική
Τα παραδοσιακά κινέζικα φάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί με ικανοποιητικά αποτελέσματα στη θεραπεία διαστρεμμάτων και θλάσεων των μαλακών μορίων (χιαστός, τένοντες κλπ).
Ο βελονισμός εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση του πόνου και την επιτάχυνση της αποκατάστασης των τραυματισμένων ιστών, απομακρύνοντας τη συσσωρευμένη ενέργεια από την περιοχή.
Η θερμοθεραπεία με το φυτό μόξα μπορεί επίσης να επιταχύνει την ίαση των τραυματισμένων ιστών.
Εξειδικευμένες μέθοδοι μασάζ και μυϊκών μαλάξεων εφαρμόζονται από πολλούς επαγγελματίες στον χώρο της υγείας. Το μασάζ έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην αποκατάσταση της κυκλοφορίας του αίματος και την κινητικότητας τοπικά, καθώς επίσης στην επιτάχυνση της αποκατάστασης του τραυματισμένου ιστού. Συνιστάται παράλληλα με άλλες θεραπείες, όπως οι διατάσεις και ασκήσεις εύρους κινήσεων.
Κλασσική ιατρική
Τα διαστρέμματα και οι θλάσεις 1ου βαθμού μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι.
Οι βασικές πρώτες βοήθειες είναι: Ανάπαυση, Πάγος, Περίδεση (δέσιμο) και Ανάρτηση (ανάπαυση του μέρους του σώματος σε σημείο ψηλότερα από το ύψος της καρδιάς).
Φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή, όπως η ακεταμινοφένη ή η ιβουπροφένη ή η νιμεζουλίδη βοηθούν στην αντιμετώπιση του πόνου.
Άτομα με διαστρέμματα και θλάσεις 2ου βαθμού καλό είναι να καταφύγουν σε φυσικοθεραπεία. Πατερίτσες ή νάρθηκες μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της αποθεραπείας ως υποστηρικτικά μέσα. Χειρουργική επέμβαση μπορεί να χρειαστεί για τα διαστρέμματα και θλάσεις 3ου βαθμού, αφού τυχόν μεγαλύτερη βλάβη θα εμποδίσει την ικανοποιητική αποκατάσταση χωρίς χειρουργείο.
Θεραπεία διαστρεμμάτων 1ου βαθμού
Η απλή αυτή περίπτωση αντιμετωπίζεται πάντα με συντηρητική αγωγή, η οποία περιλαμβάνει ελαστική επίδεση για 5-10 μέρες. Η επίδεση αυτή εφαρμόζεται την ημέρα και αφαιρείται το βράδυ. Επιτρέπεται χλιαρό λουτρό και ήπιες ασκήσεις από τη δεύτερη μέρα. Η βάδιση επιτρέπεται ελεύθερα από την πρώτη ημέρα. Συνήθως τα διαστρέμματα πρώτου βαθμού αποκαθίστανται πλήρως μέσα σε 7 μέρες περίπου. Η άθληση επιτρέπεται περίπου σε 10 ημέρες μετά τον τραυματισμό.
Θεραπεία διαστρεμμάτων 2ου βαθμού
Η θεραπεία των διαστρεμμάτων 2ου βαθμού γίνεται πάντα συντηρητικά με άμεση διακοπή άθλησης και ακινητοποίηση με επίδεσμο συμπιεστικό. Επιτρέπεται χλιαρό λουτρό και ήπιες ασκήσεις από τη δεύτερη μέρα. Η βάδιση επιτρέπεται από την πρώτη μέρα με περιορισμό και με μερική φόρτιση (1 πατερίτσα) για 5-10 μέρες.
Αν υπάρχει σημαντικός πόνος και οίδημα (πρήξιμο) χορηγούνται για 5-10 μέρες αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα, ενώ ενίοτε χρησιμοποιείται και πλαστικός νάρθηκας σταθεροποίησης. Ορισμένες περιπτώσεις ασθενών, πέραν του χλιαρού λουτρού και των ασκήσεων, χρειάζονται και φυσιοθεραπείες. Σε γενικές γραμμές, τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής δευτέρου βαθμού αποκαθίστανται κλινικώς μέσα σε 15-20 μέρες. Η άθληση επιτρέπεται σε 20-30 μέρες.
Θεραπεία των διαστρεμμάτων 3ου βαθμού
Τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής τρίτου βαθμού θεωρούνται αρκετά σοβαρά.
Συντηρητική αγωγή με γύψο και πατερίτσες, ακόμα και για τους επαγγελματίες αθλητές.
Τα τελευταία 15 χρόνια κέρδισε έδαφος η «ταχεία μέθοδος κινητοποίησης».
Η ιδεώδης θεραπεία γίνεται ως εξής: τις πρώτες 10 μέρες χρησιμοποιείται ελαστική συμπίεση και παράλληλα έτοιμος νάρθηκας είτε κνημοποδικός, είτε άλλου τύπου.
- Ο ασθενής βαδίζει με 2 πατερίτσες χωρίς φόρτιση.
- Χλιαρό λουτρό επιτρέπεται από τη δεύτερη μέρα.
- Μετά από δέκα μέρες, επιτρέπεται σταδιακή βάδιση με φόρτιση και ξεκινούν φυσικοθεραπείες.
- Ο ασθενής μπορεί να εργασθεί μετά από 15 ημέρες.
Πρόγνωση
Μέτριας σοβαρότητας διαστρέμματα και θλάσεις θεραπεύονται εντός δύο έως τεσσάρων εβδομάδων, αλλά μπορεί να χρειαστούν ακόμα και μήνες για την αποκατάσταση σοβαρότερων τραυματισμών.
Μέχρι πρόσφατα, η ρήξη συνδέσμων στο γόνατο ενός αθλητή σήμαινε το τέλος της καριέρας του. Οι βελτιωμένες όμως σήμερα χειρουργικές τεχνικές και μέθοδοι αποκατάστασης προσφέρουν δυνατότητες πλήρους ίασης και αποκατάστασης. Ωστόσο, από τη στιγμή που ένας σύνδεσμος έχει υποστεί διάστρεμμα, μπορεί να μην είναι πλέον όσο δυνατός όσο πριν. Επίσης, ένας μυς που έχει υποστεί θλάση, είναι πιο ευάλωτος σε νέο τραυματισμό.
Οι περισσότεροι άνθρωποι, πάντως, βελτιώνονται σημαντικά στις δύο πρώτες εβδομάδες. Κάποιοι, ωστόσο εξακολουθούν να έχουν προβλήματα με τον πόνο και την αστάθεια μετά από ένα χρόνο (5-30 %).
Χρόνιος πόνος στην ποδοκνημική άρθρωση μετά από διάστρεμμα
Εάν ένα διάστρεμμα ποδοκνημικής (χωρίς κάταγμα) δεν αποκατασταθεί μέσα σε 3-6 μήνες πλήρως και ο ασθενής παραπονείται για πρήξιμο, δυσκαμψία και δυσκολία στην άθληση,τότε μπορεί να υπάρχει ένα από τα εξής προβλήματα: χόνδρινο κάταγμα ενδαρθρικό, μετατραυματικά οστεόφυτα, μετατραυματική αστάθεια, ενδαρθρικές ουλές, ελεύθερο οστεοχόνδρινο σώμα, οστεοχόνδρινο έλλειμμα, σχαλιδωτική οστεοχονδρίτις, άσηπτη νέκρωση οστού, διάφορες αρθρίτιδες κλπ.
Στις περιπτώσεις αυτές, χρειάζεται αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία και αρθροσκόπηση της ποδοκνημικής άρθρωσης.
Βιβλιογραφία
- mayoclinic
- wikipedia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου