Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, Chronic obstructive pulmonary disease-COPD, ICD-10 J40-J44, J47 είναι μία από τις πιο συχνές ασθένειες των πνευμόνων και κάνει δύσκολη την αναπνοή.

Υπάρχουν δύο κύριες μορφές της ΧΑΠ:

-Η χρόνια βρογχίτιδα, ICD-10 J42 με μακροχρόνιο βήχα με βλέννα.

-Το εμφύσημα, ICD-10 J43, το οποίο συνεπάγεται την καταστροφή των πνευμόνων την πάροδο του χρόνου.

Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΧΑΠ έχουν ένα συνδυασμό και των δυο καταστάσεων.

Αίτια, επίπτωση και παράγοντες κινδύνου

Το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία της ΧΑΠ και γι' αυτό λέγεται και νόσος των καπνιστών. Όσο περισσότερο καπνίζει ένα άτομο, τόσο πιο πιθανό είναι να αναπτύξει ΧΑΠ. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι καπνίζουν για χρόνια και ποτέ δεν παθαίνουν ΧΑΠ.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, μη καπνιστές που στερούνται από μια πρωτεΐνη που ονομάζεται άλφα-1 αντιθρυψίνη μπορεί να αναπτύξουν εμφύσημα.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου για ΧΑΠ είναι:

• Η έκθεση σε ορισμένα αέρια ή αναθυμιάσεις στο χώρο εργασίας
• Η έκθεση σε βαρύ παθητικό κάπνισμα και η ρύπανση
• Η συχνή χρήση της φωτιάς για μαγείρεμα χωρίς τον  κατάλληλο εξαερισμό

Συμπτώματα ΧΑΠ

• Βήχας με ή χωρίς βλέννα
• Κούραση
• Πολλές λοιμώξεις του αναπνευστικού
• Δύσπνοια (δύσπνοια), που χειροτερεύει με ήπια δραστηριότητα
• Συριγμός

Σημεία και εξετάσεις

• Το καλύτερο τεστ για τη ΧΑΠ είναι μια δοκιμή λειτουργίας των πνευμόνων που ονομάζεται σπιρομέτρηση. 
• Η ακρόαση των πνευμόνων με στηθοσκόπιο, επίσης, μπορεί να φανεί χρήσιμη. 
• Ακτινογραφίες και αξονική τομογραφία πνευμόνων μπορεί να είναι χρήσιμες.
• Εξέταση αίματος για αέρια  αρτηριακού αίματος, για να μετρηθούν οι ποσότητες του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα, γίνονται, επίσης.

Θεραπεία

Δεν υπάρχει θεραπεία για τη ΧΑΠ. 

• Ωστόσο, υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ανακουφίσετε τα συμπτώματα και να κρατήσετε την ασθένεια σταθερή.
• Τα άτομα με ΧΑΠ πρέπει να σταματήσουν το κάπνισμα. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να επιβραδυνθεί η βλάβη των πνευμόνων.
• Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ΧΑΠ:

-Inhalers (βρογχοδιασταλτικά) για να ανοίξουν τους αεραγωγούς, όπως ιπρατρόπιο (Atrovent), τιοτρόπιο (Spiriva), σαλμετερόλη (Serevent), φορμοτερόλη (Foradil), ή αλβουτερόλη.

-Εισπνεόμενα στεροειδή για τη μείωση της φλεγμονής των πνευμόνων.

-Αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η μοντελουκάστη (Singulair) και μερικές φορές χρησιμοποιείται η roflimulast.

-Σε σοβαρές περιπτώσεις, ή κατά τη διάρκεια κρίσεων (flare-ups), μπορεί να χρειαστεί οι ασθενείς να λάβουν:

• Στεροειδή από το στόμα ή μέσω μιας φλέβας (ενδοφλεβίως)
• Βρογχοδιασταλτικά μέσω ενός νεφελοποιητή
• Οξυγονοθεραπεία. Βοήθεια κατά τη διάρκεια της αναπνοής από ένα μηχάνημα (μέσα από μια μάσκα BiPAP, ή έναν ενδοτραχειακό σωλήνα), εάν είναι χαμηλά τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα σας.

-Αντιβιοτικά συνταγογραφούνται κατά τη διάρκεια των συμπτωμάτων flare-ups, επειδή οι λοιμώξεις μπορεί να επιδεινώσουν την ΧΑΠ.

-Η πνευμονική αποκατάσταση δεν θεραπεύει την ασθένεια των πνευμόνων, αλλά μπορεί να σας διδάξει να αναπνέετε με διαφορετικό τρόπο, έτσι ώστε να μπορείτε να παραμείνετε ενεργοί. 

-Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της μυϊκής δύναμης στα πόδια. Περπατήστε για να ενισχύσετε τη δύναμη. Προσπαθήστε να μην μιλάτε, αν έχετε δυσκολία στην αναπνοή.

-Έχετε σφιγμένα χείλη  κατά την εκπνοή (για να αδειάσετε τους πνεύμονές σας πριν από την επόμενη εισπνοή).

Πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε την ποιότητα ζωής σας:

• Αποφυγή του πολύ κρύου αέρα
• Αποφυγή καπνίσματος  στο σπίτι 
• Μείωση της ρύπανσης του αέρα από το τζάκι και από άλλα ερεθιστικά αέρια
• Κάντε μια υγιεινή διατροφή με ψάρια, πουλερικά, ή άπαχο κρέας, καθώς και φρούτα και τα λαχανικά 
• Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αλλά μόνο λίγοι ασθενείς μπορούν να επωφεληθούν από αυτές τις χειρουργικές θεραπείες:

-Η χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση τμημάτων του πνεύμονα του ασθενή μπορεί να βοηθήσει σε εμφύσημα

-Μεταμόσχευση πνευμόνων για σοβαρές περιπτώσεις

Πρόγνωση

Η ΧΑΠ είναι μια μακροχρόνια (χρόνια) ασθένεια. Η ασθένεια θα επιδεινωθεί πιο γρήγορα, αν ο ασθενής δεν σταματήσει το κάπνισμα.

Οι ασθενείς με σοβαρή ΧΑΠ μπορεί να χρειάζονται συχνές νοσηλείες.

Επιπλοκές

• Ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός (αρρυθμία)
• Ανάγκη για μηχανική αναπνοή και θεραπεία με οξυγόνο
• Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια ή πνευμονική (διόγκωση της καρδιάς και καρδιακή ανεπάρκεια που οφείλεται σε χρόνιες παθήσεις των πνευμόνων)
• Πνευμονία
• Πνευμοθώρακας
• Σοβαρή απώλεια βάρους και υποσιτισμός
• Αραίωση των οστών (οστεοπόρωση)
• Σε ταχεία αύξηση σε δύσπνοια, παραπομπή στα επείγοντα

Πρόληψη

Το κάπνισμα πρέπει να σταματήσει. Διάφορα φάρμακα είναι, επίσης, διαθέσιμα για να βοηθήσουν στη διακοπή του καπνίσματος. Τα φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά αν το επιθυμείτε πραγματικά να σταματήσετε το κάπνισμα.

Βιβλιογραφία

1.       Hoogendoorn M, Feenstra TL, Hoogenveen RT, Rutten-van MÃlken MP. Long-term effectiveness and cost-effectiveness of smoking cessation interventions in patients with COPD. Thorax. 2010;65(8):711-718.

2.       Agarwal R, Aggarwal AN, Gupta D, Jindal SK. Inhaled corticosteroids vs placebo for preventing COPD exacerbations: a systematic review and metaregression of randomized controlled trials. Chest. 2010; 137(2):318-325.

3.       Shapiro SD, Reilly JJ Jr., Rennard SI. Chronic bronchitis and emphysema. In: Mason RJ, Broaddus VC, Martin TR, et al.Murray & Nadel's Textbook of Respiratory Medicine. 5th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2010:chap 39.