Σε μόνιμη στύση

Ο πριαπισμός, ICD-10 N48.3,  είναι πάθηση που εκδηλώνεται ως μη υποχωρούσα, παρατεταμένη επώδυνη στύση (του πέους ή της κλειτορίδας), η οποία δε σχετίζεται απαραίτητα με σεξουαλική διέγερση.

Είναι η παθολογική κατάσταση κατά την οποία υπάρχει παρατεταμένη (πάνω από 2 ώρες) στύση, συχνά επώδυνη, μη συνοδευμένη από σεξουαλική επιθυμία και μη καταλήγουσα σε εκσπερμάτωση.

Το όνομα προέρχεται από τον Έλληνα Θεό Πρίαπο, που ήταν ένας θεός της γονιμότητας  με μια δυσανάλογα μεγάλη και μόνιμη στύση.

Συμπτώματα και σημεία του πριαπισμού

Τα συμπτώματα ποικίλλουν αναλόγως του τύπου του πριαπισμού.

•        Ισχαιμικός πριαπισμός (χαμηλής ροής)

Ο ισχαιμικός ή χαμηλής ροής πριαπισμός είναι  αποτέλεσμα του ότι το  αίμα δεν μπορεί να φύγει κατά τη φάση της χάλασης από το πέος. Είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος πριαπισμού.

Κάποιες ενδείξεις και συμπτώματα είναι:

• Ανεπιθύμητη στύση που διαρκεί πάνω από 6 ώρες

• Άκαμπτο πέος, αλλά συνήθως μαλακό άκρο του πέους (βάλανος)

• Στύση που δεν σχετίζεται με σεξουαλική διέγερση ή επίμονη στύση μετά από διέγερση

• Συνήθως το πέος πονά ή είναι ευαίσθητο

•        Μη ισχαιμικός πριαπισμός (υψηλής ροής)

Ο μη ισχαιμικός ή υψηλής ροής πριαπισμός συμβαίνει όταν υπερβολική ποσότητα αίματος εισέλθει στο πέος. 
Κάποιες ενδείξεις και συμπτώματα είναι:

•               Ανεπιθύμητη στύση που διαρκεί τουλάχιστον 6 ώρες

•               Πέος σε στύση, αλλά όχι άκαμπτο

•               Στύση που δεν σχετίζεται με σεξουαλική διέγερση ή επίμονη στύση μετά από διέγερση

•               Συνήθως δεν υπάρχει πόνος

•        Επαναλαμβανόμενος πριαπισμός

Είναι άλλος τύπος ισχαιμικού πριαπισμού, που υποτροπιάζει και επαναλαμβάνεται. Είναι συνήθως επίπονος και γενικά κρατά αρκετές ώρες.

Που μπορεί να οφείλεται;

-Μπορεί να οφείλεται σε βλάβες του νωτιαίου μυελού πάνω από την οσφυϊκή χώρα.

-Δυνατόν να υπάρχει εξόγκωση των σηραγγωδών σωμάτων χωρίς στύση.

-Μπορεί να αποτελεί αντανακλαστικό από περιφερικούς αισθητικούς διεγερτικούς παράγοντες, από οργανικό ερεθισμό των νευρικών οδών νευρικών κέντρων, όταν δεν υπάρχει σεξουαλική επιθυμία.

-Μερικές φορές ανευρίσκεται σε ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία ή οξεία λευχαιμία.

-Ενδεχομένως να οφείλεται, επίσης, σε ουσίες που εγχέονται στο πέος για την πρόκληση στύσης.

-Τέλος, από τη χρήση αντικαταθλιπτικών, νευροληπτικών, αντιυπερτασικών, αντιπηκτικών και από την κοκαΐνη.

Αιτιολογία πριαπισμού

Οι αιτιολογικοί μηχανισμοί είναι ελάχιστα κατανοητοί, αλλά εμπλέκονται πολύπλοκοι νευρολογικοί και αγγειακοί παράγοντες.

• Ο πριαπισμός μπορεί να συνδέεται με αιματολογικές διαταραχές, ειδικά δρεπανοκυτταρική αναιμία, και άλλες αιματολογικές ασθένειες, όπως λευχαιμία, μεσογειακή αναιμία, και η νόσος του Fabry.
• O πριαπισμός συνδέεται και με νευρολογικές διαταραχές, όπως αλλοιώσεις νωτιαίου μυελού και τραύμα νωτιαίου μυελού (πριαπισμός συμβαίνει σε θύματα που απαγχονίζονται).
• Ο πριαπισμός μπορεί επίσης να σχετίζεται με ανεπάρκεια της αφυδρογονάσης της γλυκόζης-6-φωσφορικής, η οποία οδηγεί σε μειωμένη NADPH. Η ΝΑϋΡΗ είναι ένας συν-παράγοντας που εμπλέκεται στο σχηματισμό του μονοξειδίου του αζώτου, και επομένως της γλυκόζης-6-φωσφορικής αφυδρογονάσης και θα μειώσει τα επίπεδα νιτρικού οξειδίου, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε πριαπισμό.
• Πρόσφατες ανακαλύψεις στον τομέα της έρευνας της νόσου έχουν επισημάνει μία αύξηση στη στάθμη της βιοχημικής αδενοσίνης. Αυτό κάνει τα αιμοφόρα αγγεία να διασταλούν και  έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τη ροή αίματος στο πέος.
• Ο πριαπισμός μπορεί, ακόμη να συμβεί σε ακραίες περιπτώσεις της λύσσας.
• Πριαπισμός μπορεί επίσης να προκληθεί από αντιδράσεις σε φάρμακα. Τα πιο κοινά φάρμακα που προκαλούν πριαπισμό είναι οι ενδοσηραγγώδεις ενέσεις για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας (παπαβερίνη, αλπροσταδίλη). Άλλες ομάδες φαρμάκων  που ευθύνονται είναι αντιυπερτασικά, αντιψυχωσικά (π.χ., χλωροπρομαζίνη, κλοζαπίνη), αντικαταθλιπτικά (κυρίως τραζοδόνη), αντιπηκτικά, και ψυχαγωγικά ναρκωτικά (αλκοόλ, ηρωίνη και κοκαΐνη).
• Ο Πριαπισμός έχει, επίσης, συνδεθεί με αχαλασία. 
• Πριαπισμός εμφανίζεται και μετά από τσιμπήματα αραχνών και μυγών.  
• Οι PDE-5 προκαλούν πριαπισμό αν και  έχουν αξιολογηθεί ως προληπτική θεραπεία για τον υποτροπιάζουσα πριαπισμό. 
• Οι μοτοσυκλέτες από τη δόνηση μπορεί να προκαλέσουν  πριαπισμό.
• Ο  παρατεταμένος αυνανισμός ή η παρατεταμένη σεξουαλική επαφή μπορεί, επίσης, να συμβάλουν στην ανάπτυξη του πριαπισμού. Σεξουαλική εξάντληση και διατήρηση της στύσης για 3 ώρες θα συμβάλει στην ανάπτυξη πριαπισμού.

Ο πριαπισμός μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος, αφού μπορεί να καταστρέψει τα σηραγγώδη σώματα, προκαλώντας τους ίνωση (καταστροφή του στυτικού ιστού) σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και να οδηγηθεί ο άνδρας σε στυτική δυσλειτουργία.

Θα πρέπει να τονισθεί ότι ο Πριαπισμός είναι η παρατεταμένη, επώδυνη στύση, που παραμένει και μετά την εκσπερμάτιση, χωρίς να υπάρχει σεξουαλικό ερέθισμα και για αυτό το λόγο διαφοροποιείται από τις συχνές έντονες στύσεις του υγιούς άνδρα.

Θεραπεία πριαπισμού

• Η δρεπανοκυτταρική αναιμία έχει ειδική θεραπεία.
• Θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο έχει, επίσης, χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ορισμένους ασθενείς.
• Αναστολείς PDE-5. Οι αναστολείς έχουν αξιολογηθεί ως προληπτική θεραπεία για την υποτροπιάζουσα πριαπισμό.
• Για να αποφευχθούν οι επιπτώσεις από τον πριαπισμό, χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση είτε φαρμακευτική (συντηρητική), που περιλαμβάνει χρήση αντιδότων και Shunt (φλεβική παρακέντηση) είτε χειρουργική, μέσα στις πρώτες 24-48 ώρες από την εμφάνιση της πάθησης.

Πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν την ισχαιμία, την θρόμβωση, την  βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία του πέους που μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη στυτική λειτουργία ή ανικανότητα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η ισχαιμία μπορεί να οδηγήσει σε γάγγραινα, η οποία θα μπορούσε να απαιτήσει την αφαίρεση του πέους.

Ιατρική βοήθεια θα πρέπει να ζητείται, αμέσως, για περιπτώσεις διατήρησης της στύσης πέραν των τεσσάρων ωρών. Σε γενικές γραμμές, αυτό γίνεται σε τμήμα επειγόντων περιστατικών. 

• Σε δρεπανοκυτταρικούς ασθενείς με πριαπισμό, το πρώτο βήμα στη θεραπεία είναι η μετάγγιση αίματος.
•  Για άλλους ασθενείς, η από του στόματος ψευδοεφεδρίνη μπορεί να είναι αποτελεσματική. Η ψευδοεφεδρίνη είναι ένας αλφα-αγωνιστής, παράγοντας που εξασκεί μία επίδραση συστολής επί των λείων μυών των  σηραγγωδών σωμάτων, που με τη σειρά τους διευκολύνουν την φλεβική εκροή. Ομοίως, άλλα συμπαθητικομιμητικά φάρμακα, όπως η αμφεταμίνη έχουν παρατηρηθεί ότι επάγουν τη στυτική δυσλειτουργία, αν και σε ένα μικρό αριθμό περιπτώσεων μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα. 
• Διαφορετικά, η θεραπεία στο στάδιο αυτό είναι  η αναρρόφηση αίματος από το σηραγγώδες σώμα υπό τοπική αναισθησία. 
• Εάν η στύση επιμένει, τότε χορηγούνται ενδοσηραγγώδεις ενέσεις  φαινυλεφρίνης. Αυτό πρέπει να γίνεται μόνο από έναν ειδικό, με τον ασθενή υπό συνεχή αιμοδυναμική παρακολούθηση, γιατί η φαινυλεφρίνη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή υπέρταση, βραδυκαρδία ή άλλη αρρυθμία.
• Η τριβουταλίνη είναι ένας β-2 αγωνιστής που προκαλεί χαλάρωση των λείων μυών. Στον πριαπισμό δρα, πιθανώς, με χαλάρωση των τεντωμένων  λείων μυών, ή την αύξηση της διαπερατότητας του σηραγγώδους στυτικού ιστού και επιτρέπει την εύκολη ροή του αίματος στο φλεβικό σύστημα. Σε πριαπισμό, μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα. 
• Το μπλε του μεθυλενίου χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του ενδοσηραγγώδους πριαπισμού, αλλά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία του υποτροπιάζοντος πριαπισμού ή ίνωσης, επειδή μπορεί να προκαλέσει νέκρωση του πέους. Προσωρινός μπλε χρωματισμός του πέους υπάρχει.
• Χειρουργική παρέμβαση γίνεται, επίσης (απομακρυσμένες αναστομώσεις είναι το πρώτο βήμα, και ακολούθως εγγύς αναστομώσεις).
• Καθώς, η επιπλοκή της στυτικής δυσλειτουργίας είναι μεγάλη σε παρατεταμένο πριαπισμό, πρώιμη προσθετική εμφύτευση πέους μπορεί να πραγματοποιηθεί. Εκτός από την άμεση επανέναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, η πρώιμη εμφύτευση μπορεί να αποτρέψει το σχηματισμό  ινώδους ιστού κι έτσι την σμίκρυνση του πέους.  
• Σε ορισμένες περιπτώσεις πριαπισμού, απλά το περπάτημα μέχρι τις σκάλες θα βοηθήσει. Σε περίπτωση πριαπισμού υψηλής ροής (μη ισχαιμικό), ο ασθενής με το περπάτημα και το ανέβασμα της σκάλας θα ανακουφισθεί. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο σε  πριαπισμό που συμβαίνει για πρώτη φορά, δεδομένου ότι μπορεί να εκτονώσει την πριαπισμό αμέσως, έτσι ώστε η βλάβη, μπορεί να αποφευχθεί. 

Ο Πριαπισμός στις γυναίκες (επώδυνη στύση της κλειτορίδας) είναι επίσης γνωστή ως κλειτοριδισμός.
Βιβλιογραφία

1.             Finley DS (December 2008). "Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency associated stuttering priapism: report of a case". J Sex Med 5 (12): 2963–6.

2.             Mi T, Abbasi S, Zhang H, Uray K, Chunn JL, Xia LW, Molina JG, Weisbrodt NW, Kellems RE, Blackburn MR, Xia Y (April 2008). "Excess adenosine in murine penile erectile tissues contributes to priapism via A2B adenosine receptor signaling" (PDF). J. Clin. Invest. 118 (4): 1491–501

3.             Burnett AL, Bivalacqua TJ, Champion HC, Musicki B (May 2006). "Long-term oral phosphodiesterase 5 inhibitor therapy alleviates recurrent priapism". Urology 67 (5): 1043–8.

4.             mayoclinic.com