Αναφυλαξία

Η αναφυλαξία, ICD-10 T78.2, είναι μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση, η οποία έχει ταχύτατη εξέλιξη και μπορεί να προκαλέσει το θάνατο.
Παγκόσμια, 0,05-2% των ανθρώπων εκτιμάται ότι έχουν πάθει αναφυλαξία κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ο όρος προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ανά και φύλαξις (προστασία).

Συμπτώματα

Η αναφυλαξία συνήθως εμφανίζεται με πολλά διαφορετικά συμπτώματα μέσα σε λίγα λεπτά ή ώρες (5 έως 30 λεπτά, εάν η έκθεση είναι η ενδοφλέβια και 2 ώρες για τα τρόφιμα). 
Οι πιο συνηθισμένες περιοχές που πλήγονται: Δέρμα (80-90%), αναπνευστικό σύστημα (70%), γαστρεντερικό (30-45%), καρδιά και αγγείωση (10-45%), και του κεντρικού νευρικού συστήματος (10-15%).

◊Δέρμα

Τα συμπτώματα, συνήθως, περιλαμβάνουν γενικευμένη κνίδωση, κνησμό, ερυθρότητα ή οίδημα των χειλιών. Εκείνοι με διόγκωση ή αγγειοοίδημα μπορεί να έχουν μια αίσθηση καψίματος του δέρματος και όχι κνησμό. Το οίδημα της γλώσσας ή του λαιμού εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 20 % των περιπτώσεων. Άλλα χαρακτηριστικά, μπορεί να περιλαμβάνουν ρινική καταρροή και οίδημα του επιπεφυκότα. Το δέρμα μπορεί επίσης να έχει μία μπλε απόχρωση, λόγω της έλλειψης οξυγόνου.

◊Αναπνευστικά συμπτώματα
Δυσκολία στην αναπνοή ή συριγμό. Οι συριγμός συνήθως προκαλείται από τον σπασμό των βρόγχων ή  σχετίζεται με απόφραξη των άνω αεραγωγών, δευτεροπαθώς από το οίδημα, που συνοδεύεται με βράγχος φωνής, πόνο στην κατάποση, ή βήχα.

◊Καρδιακά συμπτώματα

Σπασμός των στεφανιαίων αρτηριών μπορεί να συμβεί με επακόλουθο έμφραγμα του μυοκαρδίου, αρρυθμία, ή καρδιακή ανακοπή. Εκείνοι με υποκείμενη στεφανιαία νόσο διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακά προβλήματα από αναφυλαξία. Ο στεφανιαίος σπασμός σχετίζεται με την παρουσία ισταμίνης που απελευθερώνουν τα κύτταρα στην καρδιά. Ο γρήγορος καρδιακός ρυθμός προκαλείται από την χαμηλή πίεση του αίματος, ενώ σε 10% των περιπτώσεων, ένας αργός ρυθμός της καρδιάς μπορεί να σχετίζεται με χαμηλή αρτηριακή πίεση. Μια πτώση της αρτηριακής πίεσης ή καταπληξία μπορεί να προκαλέσει αίσθημα της ζάλης ή απώλεια συνείδησης. Σπάνια, η πολύ χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι το μόνο σημείο της αναφυλαξίας.

◊Άλλα συμπτώματα

Συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα μπορεί να περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος, διάρροια και έμετο. Μπορεί να υπάρχει σύγχυση,  απώλεια του ελέγχου της κύστης ή πυελικός πόνος. Η  διαστολή των αιμοφόρων αγγείων γύρω από τον εγκέφαλο μπορεί προκαλέσει πονοκεφάλους. Ένα αίσθημα  άγχους έχει, επίσης, περιγραφεί.

Αιτίες αναφυλαξίας

Οι συνήθεις αιτίες περιλαμβάνουν τα τσιμπήματα εντόμων  τσιμπήματα, τα τρόφιμα και τα φάρμακα. Σε ένα παθοφυσιολογικό επίπεδο, η αναφυλαξία προκαλείται από την απελευθέρωση μεσολαβητών από ορισμένους τύπους λευκών αιμοσφαιρίων  είτε από ανοσολογικό ή μη ανοσολογικούς μηχανισμούς.

Υπάρχουν 3 είδη αναφυλαξίας

Το αναφυλακτικό σοκ συνδέεται με τη συστηματική αγγειοδιαστολή που προκαλεί χαμηλή πίεση του αίματος, η οποία είναι εξ ορισμού 30% χαμηλότερη από την φυσιολογική τιμή του ατόμου ή κάτω από τις  πρότυπες τιμές. 
Η διφασική αναφυλαξία είναι η επανεμφάνιση των συμπτωμάτων μέσα σε 1-72 ώρες χωρίς περαιτέρω έκθεση στο αλλεργιογόνο, σε περίπου 20% των περιπτώσεων.  Η υποτροπή συμβαίνει συνήθως μέσα σε 8 ώρες και διαχειρίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως αναφυλαξία.

Η ψευδοαναφυλαξία είναι ένα είδος αναφυλαξίας που είναι αλλεργική αντίδραση, αλλά συμβαίνει λόγω της άμεσης αποκοκκίωσης κυττάρων.

Διάγνωση αναφυλαξίας

Η διάγνωση γίνεται με βάση τα συμπτώματα και σημεία που παρουσιάζονται.

Κλινικά κριτήρια

Όταν κάθε ένα από τα ακόλουθα τρία επέρχεται μέσα σε λίγα λεπτά/ώρες από την έκθεση σε ένα αλλεργιογόνο υπάρχει μια υψηλή πιθανότητα αναφυλαξίας.

• Εμπλοκή του δέρματος ή των βλεννογόνων  συν είτε αναπνευστική δυσκολία ή  χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Δύο ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

•        Συμμετοχή του δέρματος ή των βλεννογόνων

•        Αναπνευστική δυσχέρεια

•        Χαμηλή αρτηριακή πίεση

•        Γαστρεντερικά συμπτώματα

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης αναφυλαξίας, εξετάσεις αίματος για τρυπτάση ή ισταμίνη μπορεί να είναι χρήσιμες στη διάγνωση της αναφυλαξίας που οφείλεται σε τσιμπήματα εντόμων ή φάρμακα. Ωστόσο, αυτές οι δοκιμές είναι περιορισμένης χρησιμότητας αν η αιτία είναι τα τρόφιμα ή εάν το άτομο έχει μια φυσιολογική αρτηριακή πίεση, και δεν είναι ειδικές για τη διάγνωση.

Πρόληψη και αντιμετώπιση της αναφυλαξίας

• Η απευαισθητοποίηση μπορεί να είναι μια επιλογή.
• Η ανοσοθεραπεία με δηλητήρια υμενοπτέρων είναι αποτελεσματική σε 80-90% των ενηλίκων και  98% των παιδιών από αλλεργίες σε μέλισσες, σφήκες, μυρμήγκια και άλλα έντομα.
• Η απευαισθητοποίηση μπορεί να είναι αποτελεσματική σε κάποιους ανθρώπους σε αλλεργία σε ορισμένα τρόφιμα, όπως το γάλα, τα αυγά, τα καρύδια και τα φιστίκια. 
• Η απευαισθητοποίηση είναι, επίσης, δυνατή για πολλά φάρμακα, ωστόσο, συνιστάται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα πρέπει απλά να αποφεύγουν τον εν λόγω παράγοντα.
• Σε αυτούς που αντιδρούν στο λατέξ, μπορεί να είναι σημαντικό να αποφευχθεί η διασταυρούμενη αντίδραση με τρόφιμα, όπως αβοκάντο, μπανάνες, και πατάτες και μεταξύ άλλων.

Η αναφυλαξία είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση που μπορεί να απαιτήσει μέτρα ανάνηψης, όπως  διαχείριση των αεραγωγών, συμπληρωματικό οξυγόνο, μεγάλες ποσότητες ενδοφλέβιων υγρών, και στενή παρακολούθηση.

Θεραπεία με επινεφρίνη είναι η θεραπεία εκλογής, με αντιισταμινικά και κορτικοστεροειδή που συχνά χρησιμοποιούνται ως πρόσθετα.

Βιβλιογραφία

aaaai.org